تحلیل بنیادی چیست؟

در این مقاله قصد داریم به مبانی و مفاهیم اولیه تحلیل بنیادی یا همان تحلیل فاندامنتال (fundamental) بپردازیم و اهمیت آن را بیان کنیم. تحلیل بنیادی چیست و چه کاربردی دارد؟ تحلیلگر بنیادی کیست و هدف او از تحلیل بنیادی شرکت های مختلف چیست؟ شما پس از مطالعه این مقاله با تعاریف و اصطلاحات تحلیل بنیادی آشنا میشوید و فاکتورهای مهم و عوامل مؤثر بر تحلیل بنیادی (تحلیل فاندامنتال) را درک خواهید کرد تا از آن در کنار تحلیل تکنیکال، بهترین استفاده را ببرید. چنانچه شما قصد سرمایه گذاری در بازار سرمایه را دارید یا می‌خواهید تحلیلگر سهام باشید، و به دنبال اطلاعاتی در مورد چگونگی انجام تحلیل بنیادی سهام در بورس هستید، این مقاله اطلاعات اولیه را برای شما فراهم می‌کند. با ما همراه باشید.

تحلیل بنیادی چیست؟

قیمت هر چیزی که شما آن را خرید و فروش می‌کنید، خواه یک سهم باشد یا یک کالا، به عوامل مختلفی بستگی دارد. این عوامل میتواند فارغ از شرایط عرضه و تقاضا باشد. عرضه و تقاضا همیشه بر اساس قیمت ذاتی و بنیادی یک سهم یا کالا نیست. اما در تحلیل بنیادی ما به مطالعه و بررسی عواملی که به ‌طور بنیادی و ذاتی بر ارزش سهم تاثیر گذار است خواهیم پرداخت و کاری با عرضه و تقاضا نداریم. فلسفه تحلیلگران بنیادی این است که هرچیزی در بلند مدت به ارزش واقعی خود خواهد رسید. ممکن است شما در تحلیل یک سهم متوجه شوید که قیمت الآن سهم با ارزش ذاتی سهم تناسبی ندارد.

معمولا در تحلیل سهام‌های بورسی، میزان سودسازی شرکت از اهمیت بالایی برخوردار است. گاهی روند سود سازی شرکت در آینده میتواند دچار تغییرات اساسی شود و از این رو تحلیلگر بنیادی میتواند فرصت‌های سرمایه گذاری را شناسایی کند. بنابراین یک تحلیلگر بنیادی با بررسی صورت‌های مالی شرکت و فاکتورهای تاثیر گذار بر روند سودسازی شرکت در پی رسیدن به ارزش واقعی سهم در آینده یا در حال حاضر است. اکر بازار و شرایط عرضه و تقاضا طوری باشد که قیمت حال حاضر سهم با ارزش واقعی آن سهم در آینده یا در حال حاضر فاصله زیادی داشته باشد (خیلی کمتر یا خیلی بیشتر باشد)، میتواند اعلام کند که سهم گزینه مناسبی برای خرید یا فروش است. به طور خلاصه هدف اصلی از تحلیل فاندامنتال تعیین ارزش واقعی سهام شرکت ها است.

تعاریف و اصطلاحات پایه‌ای در تحلیل بنیادی

در این قسمت به معرفی

برخی از اصطلاحات و مفاهیمی خواهیم پرداخت که در تحلیل بنیادی با انها سر و کار خواهیم داشت.

سال مالی

سهامداران تصمیم گیرنده هر شرکت برای محاسبه ی سود و زیان و مسائل مالی شرکت، یک دوره یک ساله را انتخاب می کنند که در پایان آن دوره، هیئت مدیره موظف به گزارش دادن عملکرد خود در پایان سال مالی میباشد.

ترازنامه

ترازنامه، بیلان یا صورت وضعیت مالی، وضعیت مالی یک شرکت را در یک زمان مشخص نشان می‌دهد؛ که باید توسط یک نهاد حسابرسی تهیه گردد. ترازنامه معمولاً در پایان یک دوره مالی (یا سال مالی) تهیه می‌گردد. در ترازنامه سه قلم اطلاعاتی دارایی، بدهی و سرمایه مشخص می‌گردد.

دارایی

دارایی به اموال یا منابع اقتصادی متعلق به یک شرکت می‌گویند که شامل «منابع اقتصادی»، «تسلط مالکانه واحد تجاری» و «قابلیت تبدیل به پول نقد» را داشته باشد، می‌گویند. دارایی‌ها معمولا به دو دسته دارایی‌های جاری و غیر جاری تقسیم بندی می‌شوند.

دارایی‌های جاری شامل:

• موجودی نقد
• سرمایه‌گذاری‌های کوتاه‌مدت
• حساب‌ها و اسناد دریافتنی تجاری
• پیش‌پرداخت‌ها (در طی یک سال مالی به دارایی تبدیل میشود)

دارایی‌های غیر جاری شامل موارد زیر است:

• دارایی‌های ثابت مشهود (مثل زمین یا ماشین آلات یک شرکت)
• دارایی‌های نامشهود (دارایی های قابل قیمت گذاری اما غیر فیزیکی مثل حق تالیف)
• سرمایه‌گذاری بلند مدت

ارزش خالص دارایی یا NAV

ارزش خاص دارایی Net Asset Value یکی از فاکتورهای مهم در ارزش گذاری سهام است. اصلاح ناو یک شرکت مبیین ارزش خاص دارایی تقسیم بر تعداد سهام شرکت است. این اصلاح بیشتر برای صندوق‌های سرمایه گذاری بکار می رود. خرید واحدهای صندوق به معنی سهیم شدن در دارایی‌های صندوق است. ارزش این دارایی‌ها نیز با توجه به شرایط بازار دائماً تغییر می‌کند. برای مثال، بخشی از دارایی‌های صندوق که به سهام شرکت‌ها اختصاص ‌یافته، با نوسانات روزانه سهام، بالا و پایین می‌رود. علاوه بر این، سود سهام تقسیم‌ شده توسط شرکت‌ها نیز به منابع صندوق اضافه شده و ارزش دارایی‌های آن و به طبع آن ارزش واحدهای خریداری شده را افزایش می‌دهد. بنابراین دارایی‌های هر صندوق روزانه ارزش‌گذاری می‌شود. اگر بدهی‌های صندوق را که عموما شامل بدهی بابت خرید سهام به کارگزاری‌ها و بدهی به ارکان صندوق می‌شود از آن کم کنیم، ارزش خالص دارایی‌های صندوق بدست می‌آید که با تقسیم آن بر تعداد واحدهای صندوق، می‌توانیم ارزش خالص هر یک از واحدها یا NAV صندوق را بدست بیاوریم.

سود پیش بینی شده (EPS)

منظور از EPS سود اختصاص یافته به هر سهم یک شرکت است که توسط شرکت در ابتدای سال مالی پیش بینی میشود. هر شرکت وظیفه دارد سود تخمینی خود را بر اساس نظرات مدیران شرکت تخمین می زند و به سهامداران اعلام  کند. سود پیش بینی شده یا همان EPS در قیمت سهام تأثیر مستقیم دارد و یکی از ملاک های سرمایه گذاران برای خرید یک سهم است. معمولا سود پیش بینی شده به صورت محافظه کارانه‌ای اعلام میشود.

تعدیل سود (منفی یا مثبت)

در طی سال ممکن است به دلایل مختلف مدیران شرکت پیش بینی اولیه خود را تعدیل دهند. اگر پیش بینی جدید آنها بیشتر از پیش بینی اولیه سود باشد تعدیل را مثبت و در حالت معکوس تعدیل را منفی می‌گوییم. تعدیل های یک سهم میتواند باعث افزایش فشار خرید یا فروش شود و قیمت سهم را دچار نوسانات مختلفی کند.

سود سالیانه

منظور از سود سالیانه، سود یک شرکت بورسی در یک سال مالی است که فاکتور مهمی در تحلیل بنیادی است.

حاشیه سود

حاشیه سود یعنی چند درصد مبلغ فروش شرکت سود است. اگر قیمت تمام شده را از فروش کم کنید و درصد بگیرید حاشیه سود شرکت بدست می‌آید.

سود عملیاتی

سود عملیاتی نشان‌دهنده‌ باقیمانده‌ سود بعد از محاسبه‌ تمام هزینه‌های عملیاتی مربوط به واحد تجاری است. علاوه بر بهای تمام‌ شده‌ کالای فروش رفته، هزینه‌های اداری، عمومی و هزینه‌هایی نظیر اجاره و بیمه، بدهی‌ها، حمل‌ونقل و کرایه در محاسبه‌ سود عملیاتی در نظر گرفته می‌شوند.

سود تقسیمی (DPS)

عبارت است از سودی که پس از کسر مالیات به ازاء هر سهم توسط شرکت ها به سهام داران پرداخت می‌گردد.

نسبت قیمت به درآمد (P/E)

حاصل قیمت (Price) سهم به درآمد (سود) آن می باشد. اگر پی به ای (P/E) بالاتر از 5 بود، نشان دهنده ی این است که سهامداران به روند سوددهی آن اعتماد بیشتری دارند و بر این باورند که سود شرکت در سال جاری و یا سال های آتی رشد خوبی خواهد داشت و یا گاهی نشان می دهد سهامداران بر این باورند که سود شرکت خیلی بالاتر از مبلغ اعلامی می باشد و شرکت در اعلام سود، محافظه کاری به خرج داده است. پی به ای‌های پایین نشان می دهد، سهامداران به آینده شرکت مشکوک هستند و معتقدند شرکت روند سوددهی خود را سال های آتی به حد لازم رشد نخواهد داد و یا حتی کمتر خواهد کرد. پی به ای پایین می تواند این نکته را هم خاطر نشان کند که بازار معتقد است شرکت سود اعلامی خود را خیلی رویایی ارائه داده است و نمی تواند این رقم را پوشش دهد.

قیمت اسمی سهام

قیمت اسمی سهم همان قیمت اولیه سهم در بازار اولیه است که برای همه سهام ها برابر 100 تومان است. قیمت اسمی تنها بیانگر قیمت اسمی سهم است نه قیمت رسمی آن! بر روی اوراق هر سهم قیمت اسمی را 100 تومان درج میکنند تا بعدا خود بازار به نسبت عرضه و تقاضا، قیمت تعادلی آن را مشخص ‌کند.

سرمایه‌ی شرکت

سرمایه یک شرکت در بازار بورس تهران از ضرب تعداد سهام آن در عدد 100 تومان به دست می آید. همچنین برای تعیین تعداد سهام یک شرکت، سرمایه آن را تقسیم بر عدد 100 تومان می کنند.

چگونه باید از اطلاعات شرکت برای تحلیل بنیادی استفاده کرد؟

قبل از هر چیز شما نیاز دارید به طور مستمر به اطلاعات بنیادی شرکت‌ها دسترسی داشته باشید. یکی از راه‌های این کار مراجعه به سایت کدال می‌باشد که میتوانید در انجا به‌ صورت رایگان از اطلاعات شرکت‌ها و صورت های مالی آنها استفاده کنید. شرکت‌های بورسی موظف هستند به صورت ماهانه گزارشی از عملکرد خود را در این سایت منتشر کنند.

دو شاخصه اصلی برای بررسی بنیادی یک سهام در هنگام خرید باید مورد بررسی قرار گیرند. اولین مورد عوامل کیفی مانند پیشینه و تجربه گروه مدیران شرکت است. سهامدار عمده، سیاست ها و برنامه های توسعه شرکت در زمره عوامل کیفی هستند. دومین فاکتور عوامل کمی مانند روند سودسازی شرکت است. ترجیح این است که رشد هر سهم، رشد حاصل از کسب‌وکار باشد تا رشد حاصل از صرفه‌جویی در هزینه های شرکت.

یک تحلیلگر باید به موارد زیادی توجه کند. یکی از آنها میزان فروش شرکت است. روند سودسازی شرکت مربوط به فروش و بهای تمام شده است. اصولا رشد درآمد تنها از ۲ راه امکان‌پذیر است:

• از طریق افزایش حجم فروش شرکت (فروش کالاهای بیشتر با قیمت مشابه)
• از طریق فروش با حجم ثابت و حاشیه سود بالاتر (کاهش قیمت تمام شده یا افزایش قیمت)

هر کدام از این عوامل مسائل خودش را به همراه خواهد داشت. به هر حال تحلیل بنیادی به پیش بینی روند درآمدی شرکت‌ها می‌پردازد و قیمت آینده سهم را باتوجه به شاخص P/E گروه مشخص خواهد کرد.

برای آموزش تحلیل بنیادی از کجا شروع کنیم؟

برای آموزش تحلیل بنیادی از همین وبسایت شروع کنید! ما هر آنچه برای شروع تحلیل بنیادی نیاز دارید در اینجا مهیا کرده ایم. شما هستید که باید با پشتکار خود این مطالب را مطالعه کنید. برای شروع حتما سری به دو مقاله زیر بزنید:

آموزش تحلیل بنیادی برای مبتدیان

راهنمای انتخاب یک سهم بر اساس تحلیل بنیادی در قالب یک ایبوک

این تنها مقدمه‌ای بر آموزش تحلیل بنیادی است و بسیاری از نکات ریز و درشت دیگری وجود دارد. برای مثال تحلیل هر کدام گروه‌های بورسی نکات خاص خودش را دارد که در اینده بیشتر درباره این موضوع صحبت خواهیم کرد. همچنین ماهیت شرکت میتواند در تحلیل فاندامنتال بسیار مهم باشد. برای مثال تحلیل یک شرکت سرمایه گذاری با یک شرکت تولیدی قطعا متفاوت خواهد بود.