پیش بینی آینده بازار بورس در سال 1401

بازار بورس ایران که ابتدای سال 99 رشد بی سابقه‌ای را تجربه کرد امروز و در زمان نگارش این مقاله (29 دی 1400) در رکود عمیقی فرو رفته است و بسیاری از افراد عادی و حتی برخی از کارشناسان از این بازار نامید شده‌اند. در این مقاله قصد نداریم به چرایی این رکود و دلسردی عمیق در بازار بپردازیم، بلکه می‌خواهیم با بررسی واقعیت‌ها و اتفاقاتی که تاکنون رخ داده است مسیر آینده احتمالی بازار بورس را در سال پیش رو (سال 1401) پیش بینی کنیم. اصولا پیش بینی کردن بازارهای مالی با قطعیت امکان پذیر نمی باشد و احتمال پیش بینی صد در صدی بازار به صفر میل میکند. بنابراین این مقاله صرفا یک پیش بینی “احتمالی” است که سعی میکند دید بهتر و روشن‌تری از شرایط کلی بازار بورس ایران ارائه کند. با ما همراه باشید.

ورود و خروج نقدینگی حقیقی از بازار

ابتدا نظر شما را به یک آمار مهم جلب میکنم. از ابتدای سال 99 تا مرداد ماه همان سال که ریزش بزرگ بورس آغاز شد، نزدیک 110 هزار میلیارد نقدینگی حقیقی وارد بازار شد. در آن برهه زمانی 4 ماه و نیمه شاخص کل بورس از 500 هزار واحد به 2 میلیون و 100 هزار واحد رسید. توجه کنید ورود پول حقیقی به بازار مترادف است با خروج پول حقوقی و برعکس.

اگر تفاوت معامله‌گران حقیقی و حقوقی را نمی‌دانید مقاله سهامدار حقیقی و حقوقی چه کسانی هستند و چه تفاوتی با یکدیگر دارند را مطالعه کنید.

از زمان ریزش بازار (مرداد 99) تا به امروز (29 دی 1400) حدود 100 هزار میلیارد تومان پول حقیقی از بازار خارج شده است. به عبارتی 91 درصد پولی که توسط افراد حقیقی در سال 99 وارد بازار شد، تاکنون خارج شده است. این نکته مهمی است. چراکه اکثر افراد تازه وارد به بازار که به صورت هیجانی وارد بازار شدن مربوط به کدهایی است که بعد از نوروز 99 ثبت شده است که به گفته مسئولان بورس چیزی حدود 6 میلیون نفر می‌باشد.

میتوان گفت تقریبا همه کسانی که امروز در ضرر سنگینی هستند (از اصل سرمایه) در سال 99 وارد بازار شده‌اند که تعداد قابل توجهی هم هستند. اما باتوجه به آمار بالا میتوان گفت آن تقریبا پولی که در سال 99 توسط حقیقی ها وارد بازار شد در طی این یک سال و نیم از بازار خارج شد. باز هم توجه کنید که خروج پول حقیقی به معنی ورود پول حقوقی است.

یک تفسیر شخصی

خب تا اینجا آمار ورود و خروج پول حقیقی در طی این دو سال را بررسی کردیم که به نکته جالبی رسیدیم. تفسیر شخصی نگارنده این مقاله نسبت به این آمار این است که بازار در طی این یک سال و نیم اخیر در حال هضم و جذب پولی بود که در سال 99 وارد بازار شد و بیشتر از ظرفیت آن بود. در واقع بازار نتوانست آن پول را هضم کند و آن را بالا آورد! بازار امروز مثل یک مستی است که بیش از حد خورده است و هرچقدر زودتر آن را بالا بیاورد زودتر حالش خوب می‌شود.

نظر شما را به یک پست اینستاگرامی که در بهار 99 در پیج سهم شناس منتشر شد جلب میکنم که درباره همین مسئله بود که بازار بیش از ظرفیت خود در حال بلعیدن نقدینگی است.

View this post on Instagram

A post shared by آموزش بورس (@sahmshenas)

اما اکنون به نظر میرسد بازار بورس ایران نقدینگی مازاد ظرفیت خود را بالا آورده است و کم کم میتوان امیدوار بود حالت طبیعی خود را بدست بیاورد. بیایید نگاهی به ترند کلمه “بورس” در گوگل بیاندازیم که به زیبایی همین نکته را معکس میکند.

ترند کلمه “بورس” در گوگل

گوگل ترند میزان محبوبیت جستجوی یک کلید واژه را در موتور جستجوی گوگل به نمایش می‌گذارد. واژه‌ی Trend به معنای روند است. از طریق این سرویس شرکت گوگل، می‌توانیم روند جستجوی واژه‌های مختلف در موتور جستجوی گوگل را مشاهده کنیم که در تصویر زیر ترند کلمه “بورس” را در 5 سال گذشته مشاهده میکنید.

همان طور که در تصویر بالا میبینید ترند کلمه بورس بعد از یک جهش “غیر عادی” در اوج بازار در سال 99 دوباره به حالت “عادی” قبل از آن برگشته است. به عبارتی این مطلب منعکس کننده همان مطلب بالا است که در مورد ورود و خروج نقدینگی حقیقی عرض کردیم.

وقتی که افراد کلمه “بورس” را بیشتر در گوگل جستجو میکنند یعنی بیشتر به آن توجه دارند و این توجه همراه خواهد بود با ورود نقدینگی حقیقی به بازار و برعکس.

پیش بینی مسیر آینده بورس در سال 1401

در این قسمت سعی میکنیم باتوجه به آنچه در گذشته اتفاق افتاده دید بهتری در مورد آینده بازار بورس ایران بدست آوریم. نکات بسیاری زیادی در این زمینه وجود دارد.

آنچه در گذشته اتفاق افتاده است

به نمودار شاخص کل در این 30 سال گذشته نگاه کنید. دوره های 8 ساله رونق و رکود بورس که متقارن است با دوره های هشت ساله ریاست جمهوری در ایران به وضوح در تصویر مشخص است. سیاست های اقتصادی مشابه در دولت های مختلف باعث ایجاد این تقارن معنی‌دار شده است. به این مطلب در گذشته و در تاریخ 3 تیر 99 نیز اشاره کردیم که برای دیدن جزئیات آن میتوانید به مقاله آموزش شروع به کار در بورس در 15 دقیقه مراجعه کنید.

نتیجه کلی مشخص است. معمولا در دو سال ابتدایی ریاست جمهوری‌ها بورس روند نزولی و رکودی دارد و کم کم متعادل میشود و در چند سال آخر دور دوم دولت‌ها بازار رشد میکند و اوج می‌گیرد. این فرمول تا امروز ادامه داشته است. البته ممکن است 6 الی 10 ماه دیرتر یا زودتر این اتفاق بیافتد.

دلار و بورس

همان طور که احتمالا می‌دانید و بارها به آن اشاره شده است بورس ایران وابستگی زیادی به نرخ دلار دارد. برای اطلاعات بیشتر در این خصوص بد نیست ابتدا مقالات زیر را مشاهده کنید و بعد به ادامه این مطلب بپردازید.

بهترین زمان سرمایه گذاری در بورس
رابطه قیمت دلار و بورس

در تصویر پایین نمودار نسبتی دلار به شاخص کل را مشاهده میکنید که در چه وضعیتی است.

آنچه در آینده میتواند اتفاق بیافتد

در دولت آقای رئیسی تا به امروز همان رویه دولت های گذشته اتفاق افتاده است، سیاست های انقباضی که نتیجه آن کاهش تورم و رکود تمام بازارهای داخلی از جمله دلار، طلا، مسکن و بورس است. البته شرایط و روابط بین المللی در هر دوره می‌تواند تغییراتی را در خلال این روند ایجاد کند.

به هرحال از این منظر، بازار مانند سیر طبیعی خود در دوره های گذشته پیش می‌روند و این وضعیت بازار چیز تازه و عجیب غریبی نیست. با این فرمول احتمالا در طی یک سال آینده (تا انتهای 1401) نیز بازار بورس در یک حالت فرسایشی خواهد ماند.

اما باتوجه به آنچه در مورد ورود و خروج نقدینگی حقیقی و البته ورود و خروج افراد هیجانی که در سال 99 وارد بازار شدن و تقریبا تاکنون 91 درصد آنها از بازار خارج شدن، میتوان نتیجه گرفت بازار بورس ایران در حال حاضر به “حالت عادی” گذشته خود برگشته است.

“حالت عادی” الزاما به معنی صعود کلی بازار نیست. منظور از حالت عادی این است که بازار کمتر دچار هیجانات بدون پشتوانه مسائل بنیادی خواهد شد. هیجان در بازار همیشه هست اما اینکه این هیجان کاذب باشد یا بر اساس یک واقعیت خارجی مسئله‌ی متفاوتی است.

نتیجه‌گیری مهم

به اعتقاد نگارنده این مقاله بازار بورس ایران در سال 99 بد مستی کرد ولی الان به حالت طبیعی و نرمال خود نزدیک شده است. از اینجا به بعد بازار واکنش‌های منطقی‌تری نسبت به واقعیت‌های تاثیر گذار بر بنیاد و روند سودآوری شرکت‌ها خواهد داشت.

باتوجه به انچه در مورد ثبات دلار و سیاست‌های انقباضی دولت‌ها در دوره اول ریاست جمهوری عنوان شد، نمیتوان انتظار رشد شارپ ادامه‌دار داشته باشیم (مانند رشد سال 98 و نیمه 99) ولی می‌توانیم کم کم شاهد کف‌هایی باشیم که دیگر سهم‌ها به آنها باز نمی‌گردند و این یعنی آغاز یک روند صعودی کُندِ بلند مدت. بنابراین باتوجه به همه این مسائل سرمایه گذاری در این برهه زمانی در بازار کاملا منطقی است و احتمالا در بلندمدت بازدهی قابل قبولی خواهد داشت. (نگاه کنید به سرمایه گذاری بلند مدت در بورس). اما هرگونه رشد شارپ محکوم به “موقتی بودن” است. پیش بینی ما از بورس در سال 1401 یک بازار صعودی-فرسایشی است. در روند صعودی-فرسایشی کف و سقف های بالاتر ایجاد میشود ولی فواصل انها بسیار کم است. به تصویر زیر توجه کنید.

به عبارتی یک روند صعودی ملایم همراه با نوسانات اعصاب خرد کن و بازاری حوصله سر بر، چیزی مانند سالهای 95 و 96 که بازار بعد از ریزش سال 92 به شرایط عادی برگشته بود. به تصویر پایین توجه کنید که شاخص بازار از اوایل سال 95 تا اواسط سال 96 چه وضعی را داشت.

حال به نمودار شاخص در حال حاضر توجه کنید (تصویر زیر).

تفسیر این مطلب را به خود خواننده واگذار خواهیم کرد. فراموش نکنید قرار نیست هر آنچه در گذشته اتفاق افتاده است عینا تکرار شود. اما مسیری که در آن قرار داریم مسیر تازه ای نیست. در بازار بورس چرخه‌ها و دوره‌های مشابه زیادی داریم و تا زمانی که پارامترهای بنیادی کلان تغییر شدیدی نکنند، آن چرخه‌ها می‌توانند تکرار شود. مثلا تا زمانی که تغییرات سیاسی حکومتی مهمی مانند آنچه در سال 57 رخ داد اتفاق نیافتد، یا تغییرات اقتصادی بسیار مهمی در سطح کلان رخ ندهد یا جنگ و تنش غیر قابل پیش بینی خاصی صورت نگیرد، این چرخه‌هایی که در 30 سال گذشته اتفاق افتاده است میتواند با کمی تفاوت تکرار شود. بر این اساس آینده بورس در سال 1401 تقریبا قابل پیش بینی است.

قابل ذکر است قرار نیست همه سهم‌ها در طی سال بعد بازدهی مناسبی داشته باشند (بر خلاف سال 98 و ابتدای 99 که تقریبا همه سهم‌ها رشد خوبی داشتند)، از این رو در این برهه زمانی افراد با سطوح مختلف تجربه و دانش بورسی بازدهی بسیار متفاوتی خواهند داشت.