پذیره نویسی و فرایند آن چیست؟ چه تفاوتی با عرضه اولیه دارد؟

اصطلاح پذیره نویسی احتمالا برای افرادی که با مسائل حقوقی-مالی درگیر هستند، آشناست. این اصطلاح همراه با تعهد و تامین مالی برای شرکتهای مختلف به روشی راحت و آسان است. به عبارت دیگر پذیره نویسی حضور اشخاصی که قصد خرید سهامی از شرکتی را دارند را آسان تر کرده است.

آموزش گام به گام تحلیل بنیادی برای انتخاب سهم مناسب

برای دانلود کتاب آموزش گام به گام تحلیل بنیادی روی لینک زیر کلیک کنید.

آیا میخواهید در بورس به موفقیت برسید؟ آیا نمیدانید چگونه یک سهم را از منظر بنیادی تحلیل کنید؟ نبود منبع آموزشی مناسب در زمینه تحلیل بنیادی انگیزه ای شد تا در یک کتاب آموزشی به زبانی کاملا ساده و کاربردی، به کمک تصاویر گویا و آموزش گام به گام، روش انتخاب یک سهم را بر اساس نکات بنیادی آموزش داده ایم. قطعا این روش آموزشی را در هیچ کجا پیدا نخواهید کرد! این کتاب الکترونیکی را به تمام کسانی که می خواهند در بازار بورس به موفقیت مستمر برسند توصیه میکنیم .

خرید و دانلود کتاب (قیمت با تخفیف: 45 هزار تومان)

از طرف دیگر، شرایط را برای تامین مالی شرکت‌ها نیز تسهیل بخشیده است. با ما همراه باشید تا بطور مفصل به تمامی جوانب اصطلاح پذیره نویسی و تفاوت‌های آن با عرضه اولیه بپردازیم.

تعریف اصطلاح پذیره نویسی در لغت و بورس

پذیره نویسی در لغت به معنای نوشتن و امضا کردن یک سند است. به عبارت دیگر به یک تعهد کاری، که در آن یک سند نوشته و تنظیم شده است، پذیره‌نویسی گفته می‌شود.

اصطلاح پذیره نویسی در بورس عملی حقوقی است که به واسطه ی آن شخص حقوقی تعهد می‌دهد که در شرکت سهامی عام در قبال تامین قسمتی از سرمایه آن شرکت، شریک شود.

تعداد پذیره نویسان و ویژگی آن‌ها

تعداد افراد هیئت مدیره در شرکت سهامی عام باید حداقل 5 نفر از سهامداران آن شرکت باشد. در نتیجه تعداد پذیره نویسان باید به گونه‌ای باشد که تعداد کل شرکا در آن شرکت از 5 نفر کمتر نباشد. البته قانونی درباره ی حداکثر تعداد شرکا وجود ندارد. یعنی تعداد کل افراد سهامدار در شرکت می تواند 5 نفر و یا بیشتر باشد. اما وظایف پذیره نویسان برآورد سوددهی یک معامله است.

اگر شرکتی تصمیم به عرضه عمومی سهام خود بگیرد، به کمک یک پذیره‌نویس نیاز خواهد دارد. پذیره‌ نویسان عرضه‌ سهام اولیه را برنامه‌ریزی کرده و تمامی روند و قوانین را به‌ خوبی می‌شناسند و در چنین شرایطی است که پذیره‌نویس نقش نوعی واسطه‌گر را میان شرکت و سرمایه‌گذاران بازی می‌کند.

انواع روش‌های پذیره نویسی

برای انجام پذیره نویسی می توان به دو صورت عمل کرد:

• تعهد پذیره نویسی
• بهترین کوشش

1- تعهد پذیره نویسی

زمانی که عرضه اولیه یک شرکت در بورس اتفاق میافتد، اگر در زمان مشخص شده سهام عرضه شده به فروش نرسد، کارگزار، اوراق به فروش نرسیده را خریداری می کند.

کارگزار پذیره نویس به شرکت بورس با ارائه مدارک و شواهدی تضمین می دهد که به تعهدات پذیره نویسی خود عمل نماید. مزیتی که این روش ارائه عرضه اولیه سهام دارد این است که در این روش می تواند جلوی سفته بازی و قیمت های کاذب سهام را بگیرد و واسطه‌ها در این میان حذف شوند.

در نتیجه سهام به قیمت واقعی خود نزدیک تر بوده و زودتر به آن می رسد. این امر باعث می شود که ریسک سرمایه گذاری در این شرکت های جدید کاهش یابد.

2- بهترین کوشش

تفاوت این روش با روش قبلی (تعهد پذیره نویسی) در این است که شرکت تامین سرمایه، اوراق شرکت متقاضی را قیمت گذاری می کند و به فروش می رساند. اما بر خلاف روش تعهد پذیره نویسی در این روش امکان دارد که تمامی اوراق به فروش نرسند.

ورقه تعهد سهم

تعهد پذیره نویسی با ورقه تعهد سهم محقق می شود. این ورقه باعث می شود تا پذیره نویسان بتوانند اطلاعاتی درباره شرکت مذکور به دست آورند. بر اساس ماده 13 لایحه قانونی 1347 ورقه تعهد سهم شامل نکات زیر می‌باشد:

1- نام، موضوع، مرکز اصلی و مدت شرکت
2- میزان سرمایه شرکت
3- تاریخ ارائه مجوز انتشار اعلامیه پذیره نویسی، مرجع صدور تعداد سهامی که نسبت به آن متعهد می شوند، مبلغ اسمی و مبلغ نقدی که باید پرداخت شود.
4- نام بانک و شماره حساب (جهت پرداخت مبلغ قابل پرداخت توسط پذیره نویسان)
5- نشانی و هویت پذیره نویس بطور کامل
6- قید این نکته که پذیره نویس تعهد می دهد مبلغ پرداخت شده را بر اساس مقررات اساسنامه شرکت تادیه نماید.

طبق ماده 12 لایحه اصلاحی قانون تجارت، پذیره نویس باید حداقل 35% از مبلغ متعهد شده را پس از انقضای ورقه تعهد سهم بصورت نقدی به حساب شرکتی که قرار است تاسیس شود پرداخت کرده و رسید دریافت کند. ورقه تعهد سهم تنظیم می شود. نسخه اول، با درج تاریخ، به امضای پذیره نویس می رسد. در نسخه دوم، رسید وجه مهر و امضا شده توسط بانک، قید شده و به پذیره نویس داده می شود.

اگر شرکت تا 6 ماه بعد از تاریخ تنظیم اظهارنامه به ثبت نرسد، گواهی نامه ای توسط مرجع ثبت شرکت ها به تقاضای هر یک از مؤسسان یا پذیره نویسان جهت اطلاع رسانی عدم ثبت شرکت را صادر کرده و به بانکی که تعهد سهام در آن انجام گرفته، ارسال می گردد. پس از آن، پذیره نویسان وجوه خود را از بانک دریافت می کنند. همچنین هزینه های تاسیس بر عهده مؤسسان خواهد بود.

فرآیند پذیره نویسی

برای انجام پروسه ی پذیره نویسی در ابتدا لازم است که همه مؤسسان شرکت آن را امضا نمایند. سپس طرح مورد نظر به اداره ثبت شرکت ها داده می‌شود. مؤسسان موظفند در کنار این طرح، اظهارنامه و اساسنامه شرکت را نیز در اختیار آنان قرار دهند.

پس از آن که اظهارنامه، اساس نامه و طرح پذیره نویسی توسط مسئول ثبت شرکت ها مطالعه شد، آن را با قانون تطبیق می دهند. پس از آن، مجوز انتشار اعلامیه پذیره‌نویسی سهام صدور می شود.

در مرحله بعد، مؤسسان شرکت اعلامیه را در روزنامه از پیش تعیین شده آگهی می کنند. بدین صورت عموم مردم خبردار شده و پذیره نویسان برای تقبل سرمایه شرکت اقدام خواهند کرد.

مهلت پذیره نویسی

بر اساس تبصره یک ماده 23 قانون بازار اوراق بهادار، تعیین مهلت انجام پذیره نویسی توسط سازمان بورس انجام می‌گیرد که این مدت 30 روز خواهد بود. با این وجود با تقاضای موسسان و احراز ادله مستدل، سازمان بورس 30 روز دیگر مهلت پذیره نویسی را تمدید می کند.

در تبصره2 همین ماده آمده است که نتایج ارائه و فروش اوراق بهادار باید به سازمان اعلام شود. این الزام جهت حفظ حقوق سرمایه‌گذاران بوده تا بدون دلیل سرمایه آنها در بانک باقی نماند.

تبصره 3 ماده فوق مقرر کرده است که بعد از تکمیل فرآیند عرضه عمومی توسط سازمان، استفاده از مبالغ دریافتی، موردی ندارد.

از طرفی، تبصره 4 این ماده اعلام می دارد که وجوه تأدیه شده در صورت عدم تکمیل فرایند عرضه عمومی، باید حداکثر تا پانزده روز به سرمایه‌گذاران بازگشت داده شود.

اعلامیه پذیره نویسی

همانطور که در فرایند پذیره نویسی گفته شد، طرح اعلامیه پذیره نویسی توسط مؤسسان تهیه شده و به همراه اظهارنامه به مرجع ثبت شرکت ارائه می شود. برابر ماده 59 لایحه اصلاحی قانون تجارت، این طرح باید شامل مطالب زیر باشد :

1- نام شرکت مذکور
2- شرح فعالیتی که شرکت بدین منظور تاسیس شده است.
3- مدت زمانی که طول می کشد شرکت به ثبت برسد.
4- شرح هویت، محل سکونت و شغل مؤسسان به طور کامل.
5- ذکر سوابق و تجارب مؤسسان درصورتی که در اموری مرتبط با موضوع شرکت داشته اند.

6- میزان سرمایه شرکت و تعیین مقدار نقدی و غیر نقدی آن به صورت تفکیکی (تعیین تعداد و نوع سهام در سرمایه های غیر نقدی و همچنین تعیین مقدار و ارزش آن بطوری که بتوان از کمیت و کیفیت سرمایه های غیر نقدی مطلع شد)
7- تعیین چگونگی و موجبات مزایایی که مؤسسان برای خود احتمالا درنظر می گیرند.
8- تعیین مقدار سرمایه ای که مؤسسان متعهد شده و بخشی از آن را پرداخت نموده اند.
9- قید هزینه هایی که مؤسسان شرکت در جهت تدارکات مقدماتی و مطالعات انجام شده جهت تاسیس شرکت، پرداخت نموده اند. بعلاوه پیش بینی هزینه هایی که تا زمان شروع فعالیت شرکت لازم است.
10- قید مشخصات اجاره نامه یا موافقت اصولی مرجع، درصورت نیاز به موافقت مراجع خاص جهت انجام موضوع شرکت.
11- قید حداقل تعداد سهامی که پذیره نویس باید هنگام پذیره نویسی متعهد شود. بعلاوه تعیین مبلغی که باید به صورت نقدی طبق پذیره نویسی پرداخت گردد.
12- قید شماره و مشخصات حساب بانکی جهت واریز مبلغ نقدی سهام مورد تعهد به حساب مذکور و تعیین مدت زمانی که افراد می توانند جهت پذیره نویسی و پرداخت مبلغ مورد نظر به بانک مراجعه نمایند.
13- قید نام روزنامه کثیرالانتشاری که تمامی اطلاعیه ها منحصرا تا زمان تشکیل مجمع عمومی مؤسسان در آن منتشر می شود.
14- شرح چگونگی اختصاص یافتن سهام به پذیره نویسان

تفاوت پذیره نویسی و عرضه اولیه

در نگاه سرمایه گذاران، بخصوص آن هایی که به تازگی وارد بورس شده اند، پذیره نویسی و عرضه اولیه شباهت های زیادی بهم دارند.

یکی از شباهت های بین این دو، روش ثبت سفارش (بوک بیلدینگ) است. اما تفاوت های این دو در چیست؟ در زیر به پاسخ این سوال خواهیم پرداخت:

1- در عرضه اولیه در بورس و یا فرابورس، یک محدوده قیمتی از سوی ناظر برای سهم اعلام می شود. برای مثال، سهام شرکت در محدوده قیمتی 2124 تا 3026 ریال عرضه می شود.

در نتیجه معامله گران، سفارشات خود را در این محدوده در سیستم ثبت می نمایند. اما در پذیره نویسی قیمت سهام مشخص است و با قیمت اسمی یعنی 1000 ریال انجام می شود.

2- برای عرضه اولیه سهام معمولا مدت 2 ساعت در یک روز به ثبت سفارشات اختصاص می یابد. متقاضیان باید در این دو ساعت سفارشات خود را ثبت کنند. سهام نیز بر همین اساس به آن ها داده خواهد شد.

اما در پذیره نویسی مدت زمانی که متقاضیان می‌توانند سفارشات خود را در سیستم ثبت کنند، حداکثر 30 روز است.

این بازه زمانی تا وقتی که تمامی اوراق شرکت به فروش نرسیده باشد ادامه می یابد. این فرآیند تا زمانی که تمامی اوراق به فروش برسد، ادامه خواهد یافت. ممکن است پذیره نویسی در همان روز اول به پایان رسد و یا تا آحرین روز ادامه یابد.

3- مهمترین تفاوت بین پذیره نویسی و عرضه اولیه در زمان قابل معامله شدن سهام است. به عبارت دیگر، در عرضه اولیه نماد شرکت فردای روزی که سهام عرضه می شود، باز شده و معاملات با دامنه نوسان 5 درصدی قابل معامله خواهند بود.

اما در پذیره نویسی، بعد از تکمیل فرایند پذیره نویسی، مراحل مربوط به ثبت شرکت انجام خواهد شد. این پروسه می تواند روزها و یا ماه ها طول بکشد. پس از آن نماد معاملاتی شرکت در بازار سهام باز شده و سهام شرکت مذکور قابل معامله خواهد بود.

جمع بندی

در این مقاله به مفهوم پذیره نویسی و تفاوت آن با عرضه اولیه سهام پرداختیم. اگر چه سعی کرده‌ایم با زبانی ساده این مطلب را بیان کنیم اما پیچیده‌گی‌های ذاتی این مجرا باعث شده است مطلب بالا به لحاظ نگارشی کمی سنگین به نظر آید.

اگر شما می‌توانید به زبان خیلی ساده این مطلب را به طور مختصر و مفید توضیح بدهید، در قسمت نظرات پایین همین مقاله توضیحات خود را برای ما ارسال کنید تا در نهایت خواننده این صفحه، با جمع بندی مطالب و نظرات شما بتواند درک مناسبی از مقوله پذیره نویسی بدست آورد.