آموزش ابزار گن در تحلیل تکنیکال

در دنیای معامله‌گری روش‌های مختلفی وجود دارد که در طول تاریخ تکامل پیدا کرده‌اند و امروزه ما به عنوان یک روش تحلیلی آنها را می‌شناسیم. اما فردی به نام ویلیام دلبرت گن (William Delbert Gann) در تاریخ بازارهای مالی وجود داشته است که داستانی کاملا اسرار آمیز دارد! گن روش مخصوص به خود را داشت که به نظر می‌رسد بسیار پیچیده است و به کمک این روش او با دقت بالایی قادر بود حرکت قیمت سهام را پیش بینی کند. اگر شما در حال مطالعه این مقاله هستید احتمالا درباره گن و ابزار گن در تحلیل تکنیکال چیزهایی شنیده‌اید و کنجکاو شده‌اید که آیا این روش می‌تواند باعث موفقیت در بازار بورس شود یا خیر. با ما همراه باشید تا به آموزش ابزار گن در تحلیل تکنیکال بپردازیم. اما در خلال مقاله به نکاتی اشاره خواهیم کرد که حاصل تجربه و تحقیق نگارنده این مقاله است و پایانی خواهد بود بر نقاط تاریک و مبهم روش گان. حتما تا انتهای مقاله را مطالعه بفرمایید.

گن (Gann) که بود و چه کرد؟

گن یا گان Gann یک معامله‌گر بازارهای مالی در اویل قرن بیستم (متولد 1878) بود. وی روشی ابداع کرده بود که به کمک این روش در بازارهای سهام (Stock) و کالا توانست به ثروت هنگفتی برسد و به عنوان یک معامله‌گر افسانه‌ای تا امروز کسی نتوانسته است با او رقابت کند. تکنیک و روش او در پیشبینی ‌اهداف قیمتی و زمانی روشی منحصر به فرد بود. یعنی او با دقت بالایی زمان و قیمت چرخش‌های بازار را پیش بینی می‌کرد.

داستان جذاب گن

اگر علاقه دارید در مورد سرگذشت گن بیشتر بدانید کافی است در گوگل به فارسی و انگلیسی یک سرچ ساده انجام دهید. اما چیزی که شما واقعا به دنبال آن هستید چیست؟ پاسخ مشخص است کسب سود در بازارهای مالی مثل بورس. داستان گان به نحوی است که شما را گمراه خواهد کرد و از هدف اصلی دور خواهد کرد. اما باید بدانید در پس این جذابیت هیچ چیز به درد بخوری نیست! شاید با شنیدن این جمله مایوس شده باشید، اما این را کسی به شما می‌گوید که تا آخر این ماجرا رفته است و ته آن هیچ چیز پیدا نکرده است! در ادامه این مقاله بیشتر راجع به این موضوع صحبت خواهیم کرد.

سیستم معاملاتی گان

بسیاری از افراد آقای گن را با القابی مانند متخصص در هندسه، استاد طالع بینی و استاد ریاضیات باستانی و یا حتی پیشگو می‌شناختند. شاید جالب باشد اگر بدانید که ویلیام گن با استفاده از حرکت ستاره‌ها و سیارات در آسمان و تلفیق طالع بینی و ریاضیات با نمودار قیمت سهام، بازار را تحلیل می‌کرده است و در کمال شگفتی اغلب پیش بینی‌های او به صورت دقیقی درست از آب در می‌آمده است!

روش گن بسیار جذاب است ولی به درد ما نمی‌خورد. چراکه او یک روش واحد نداشت! روش گن این بود که می‌دانست در چه زمانی چگونه باید چارت قیمت را نگاه کند. روش او یک روش ترکیبی بود و البته با کمی درک شهودی همراه بود. به تصویر زیر که مربوط به نقاشی‌های گن بر روی چارت است نگاه کنید.

در آن زمان نرم افزارهای تحلیلی امروزی وجود نداشت و همه چیز بر روی کاغذ رسم می‌شد، کار واقعا طاقت فرسایی به نظر میرسد! همان طور که می‌بینید چارت گن بسیار شلوغ بود، در واقع فقط خود او می‌دانست که دارد چه کار می‌کند! او حتی ستاره شناسی را در تحلیل‌های خود وارد میکرد. چیزی که امروزه با عنوان آسترولوژی مالی از ان یاد می‌شود و یک روش تحلیلی بازارهای مالی است که طرفداران خودش را دارد.

تجربه نگارنده این مقاله

سیستم معاملاتی گان در اصل یک سیستم شخصی بوده است و کسی به درستی نمی‌داند او چگونه قادر به تشخیص حرکات قیمتی بوده است. اگر شما سرچی در اینترنت کنید، افرادی سعی کرده‌اند سیستم معاملاتی گن را آموزش دهند که بنده همه انها را مطالعه کرده‌ام و زمان زیادی را سعی در پیاده سازی این سیستم‌ها در معاملات بورس کرده‌ام. نتیجه آنکه تمامی این مطالب هیچ سودی برای بنده نداشته است و فقط زمان خود را به هدر داده‌ام. شاید شما با شنیدن این موضوع کمی نامید شده باشید و احتمالا تصور می‌کردید که این روش می‌تواند ناجی شما در بازار باشد! اما خوشحال باشید که با خواندن این مقاله در زمان خود صرفه جویی خواهید کرد و به مسیری که در انتها منفعتی برای شما نخواهد داشت وارد نشده‌اید. اما این همه ماجرا نیست. در روش گن نکاتی وجود دارد که می‌تواند برای ما سودمند باشد.

خطوط و زوایای گن چیست؟

چیزی که از اینجا به بعد به آن می‌پردازیم ربطی به سیستم اصلی آقای گن ندارد، بلکه صرفا تکنیک‌ها و ابزاری است که تحت عنوان ابزار گن در تحلیل تکنیکال شناخته می‌شود و اینکه واقعا خود گن چگونه از این ابزار و تکنیک‌ها در تحلیل‌هایش استفاده می‌کرده است مشخص نیست. باز هم تاکید می‌کنیم سیستم معاملاتی گن به واقع کاملا ناشناخته است و ما به واسطه برخی از شاگردان ایشان تنها به چند ابزار و تکنیک گن دسترسی داریم. با این حال ما می‌دانیم که تفکر و توجه گن به زاویه حرکت قیمت و همچنین شناسایی دوره‌های زمانی بوده است.

خطوط گان

در اینجا به خطوطی موسوم به خطوط گن و چیستی ان خواهیم پرداخت. اگر دقیق‌تر به خطوط روی تصویر قبل نگاه کنید، متوجه موضوعی خواهید شد. خطوط موربی که از یک نقطه در زوایای مختلف رسم شده است. در تصویر زیر خطوطی را هایلایت کرده‌ایم که به خطوط گن معروف هستند.

احتمالا با خطوط روند آشنا هستید. برای رسم خطوط روند در تحلیل تکنیکال ما حداقل به دو نقطه (پیوت) نیاز داریم. اما برای رسم خطوط گن شما با یک پیوت هم می‌توانید خطوط گن را رسم کنید. در ادامه بیشتر درباره این موضوع صحبت خواهیم کرد. در تصویر بالا نقاط پیوت A و B پیوت‌های ماژوری هستند که گن خطوط خود را روی آن رسم کرده است.

اما این خطوط چه هستند؟ گن به زاویه 45 درجه توجه ویژه ای داشت. اما چرا؟ شاید به علت تقارن و زیبایی هندسی! فرض کنید قیمت از نقطه A در حال حرکت به سمت بالا است. حرکت قیمت در چارت زمان- قیمت با زوایای خاصی حرکت می‌کند. زاویه‌ی 45 درجه مهم‌ترین درجه است و نسبت به این زاویه خطوطی رسم میشود که نسبت‌های خاصی با زاویه 45 درجه دارند. تمامی این خطوط می‌تواند نقش مقاومت و حمایت دینامیکی را برای نمودار بازی کنند.

برای درک زوایای گن به تصویر زیر دقت کنید:

اگر فرض کنیم خط 1*1 با خط افقی زاویه 45 میسازد، خطوطی دیگر در دو طرف خط 1*1 وجود دارند با زوایای مشخص شده در پایین تصویر که به زوایای گن موسوم هستند. منظور از 1*1 یعنی خط به ازای هر 1 واحد زمان 1 واحد قیمتش افزایش پیدا میکند. بنابراین برای مثال خط 1*8 یعنی به ازای 8 واحد زمان قیمت 1 واحد افزایش پیدا میکند. مشخص است که قیمت میتواند به صورت شارپ (مثلا در امتداد خط 4*1 با زاویه 75 درجه) یا به صورت روندی ضعیف (مثلا در امتداد 1*4 با زاویه 15 درجه) به سمت بالا حرکت کند.

گن اعتقاد داشت این خطوط با این زوایا می‌توانند نقش حمایت و مقاومت را بازی کند و در صورت شکست هر خط می‌توان انتظار داشته باشیم قیمت تا خط بعدی به حرکت خود ادامه دهد.

مشکل اساسی زوایای گن

اما یک مشکل بزرگ در این بین وجود دارد. اساسا زاویه 45 در یک محور مختصات (یا هر مقدار زاویه دیگر)، در مقیاسی مفهوم دارد که دو پارامتر با هم یک رابطه‌ای داشته باشند و واحد‌های هر محور در یک رابطه 1 به 1 باشند. به تصویر زیر دقت کنید. یک محور مختصات اعداد را مشاهده میکنید که محور عمودی و افقی یک تناظر یک به یک با یکدیگر دارند. حال ما می‌توانیم از هر نقطه در هر مختصاتی یک خط با زاویه 45 درجه رسم کنیم. فکر میکنم این موضوع کاملا بدیهی و ساده است و همه ما آن را درک می‌کنیم.

اما حالا فرض کنید در تصویر بالا، محور افقی زمان باشد و محور عمودی قیمت یک سهم. مانند نمودار قیمتی یک سهم که در نرم افزار‌های تحلیلی مشاهده می‌کنید. در آن صورت چه تناظر یک به یکی بین این دو محور بر قرار است؟! مثلا در چارت نمودار یک سهم در بورس ایران، محور عمودی بر حسب قیمت به ریال و محور افقی بسته به تایم فریم نمودار می‌تواند هر واحد آن یک روز، یک ماه و یا یک ساعت را نشان دهد. به عبارتی یک واحد در محور عمودی هیچ ربطی به یک واحد در محور افقی ندارد و هیچ تناظر یک به یکی بین آنها نیست.

بنابراین زمانی رسم یک خط با یک زاویه مشخص در یک نمودار معنی دارد که محورهای نمودار با یکدیگر یک رابطه‌ای داشته باشند. مثلا در علم فیزیک میتوان نمودار سرعت-زمان را برای انواع حرکت یک جسم رسم کرد. اما سرعت با زمان یک رابطه‌ مشخصی دارد بنابراین زاویه 45 درجه در این نمودار معنای خاصی ندارد. شما می‌توانید زاویه 45 درجه را نسبت به صفحه مانیتور رسم کنید ولی وقتی زوم نمودار را تغییر می‌دهید مسلما مختصات قیمت نسبت به خط رسم شده تغییر خواهد کرد. اگر این موضوع را متوجه نمی‌شوید ویدئوی زیر را نگاه کنید.

با توجه به آنچه گفته شد شما برای رسم خطوط گن باید مقیاس چارت قیمت را نسبت به زمان با یک رابطه معنی داری فیکس کنید. یعنی برای هر نمودار در هر بازاری باید با کامپیوتر، گذشته نمودار را بررسی و یک رابطه بین قیمت و زمان پیدا کنید! اما این رابطه هیچ گاه پیدا نخواهد شد، چون حرکت قیمت نسبت به زمان تصادفی است و هیچ رابطه معنی داری بین پیوت‌های قبلی و شیب حرکت قیمت در گذشته پیدا نخواهید کرد. تمام این صحبت‌ها یعنی رسم خطوط گن بر اساس زوایای خاص بر روی چارت یک مشت اراجیف است که عملا بی معناست و بهتر است خود را درگیر آن نکنید که عمر خود را تلف کرده‌اید.

باتوجه به انچه گفته شد ما نمی‌توانیم خطوط گن را از یک پیوت رسم کنیم. اما رسم خطوط گن به کمک دو پیوت امکان پذیر است. در این صورت ما کاری با اندازه زاویه حرکت نداریم بلکه تنها نسبت‌های زوایای حرکت قیمت برای ما مهم خواهد بود و در عمل می‌توانیم از این ابزار استفاده کنیم.

در ادامه نحوه‌ی کار با ابزار گن فن را آموزش داده‌ایم.

ابزار گن فن Gann Fan در تحلیل تکنیکال

با مقدمه‌ای که درباره خطوط و زوایای گن بیان شد می‌رسیم به استفاده از ابزار گن فن که در پلتفرم‌های تحلیلی مختلف وجود دارد. ابزار گن فن خطوط گان را برای ما رسم میکند. در نرم افزار متاتریدر این ابزار بدرد ما نمی‌خورد چرا که با زوم این و زوم اوت کردن نمودار خطوط گن روی چارت قیمت برای ما ثابت نخواهد بود. بهترین ابزار گن فن را می‌توانید در پلتفرم تریدینگ ویو پیدا کنید. برای دیدن چارت قیمت سهام بورس ایران در تریدینگ ویو می‌توانید به سایت رهاورد مراجعه کنید. برخی از پنل‌های کارگزاری‌ها نیز این امکان را فراهم کرده‌اند.

برای دسترسی به ابزار گن فن به نوار ابزار سمت چپ مراجعه کنید و از آیکون مشخص شده در تصویر زیر ابزار Gann Fan را انتخاب کنید.

برای رسم این ابزار به دو پیوت نیاز داریم، اولی در سقف و دومی در کف (برای روند نزولی) یا برعکس (برای روند صعودی). به راحتی می‌توانید با متصل کردن دو پیوت خطوط گن را رسم کنید. ویدئوی کوتاه زیر را مشاهده بفرمایید.

با رسم گن فن، تمامی خطوط می‌توانند نقش حمایت و مقاومتی را ایفا کنند. توجه کنید که پیوت‌های در نظر گرفته شده هر چقدر نقاط موثر تری باشند، خطوط گن نیز به همان میزان اعتبار بیشتری دارند.

همان طور که قبلا ذکر شد برای ما مهم نیست که زاویه حرکت چقدر است (چون عملا اندازه زاویه مفهومی ندارد)، زاویه حرکت هر میزانی که باشد نسبت فواصل خطوط گن رسم شده ثابت است و این موضوع برای ما کفایت میکند.

اما اصل موضوع چیست و آیا می‌توان به صرف اینکه ما یک گن فن روی نمودار رسم کرده‌ایم، با دیدن واکنش قیمت به یکی از خطوط گن وارد معامله شویم؟! قطعا خیر. این کار برایندی جز ضرر به همراه نخواهد داشت.

تلفیق خطوط گن و سطوح فیبوناچی

برای استفاده بهینه از خطوط گن می‌توانید آن را با سطوح فیبوناچی ترکیب کنید و سطوح بازگشتی معتبرتری را بدست آورید. در این خصوص ویدئوی زیر را تماشا کنید.

ویدئوی آموزش ترکیب گن فن با فیبوناچی

زاویه حرکت روند مهم‌ترین اصل است

در روش معاملاتی گن چیزی که به واقع اهمیت دارد زاویه حرکت روند است. این موضوع بسیار مهم است و تنها چیزی که از کل داستان گن (خدا بیامرز) به درد ما خواهد خورد همین یک نکته است. اگر شما تمامی ابزار گن مثل گن فن یا مربعات گن را هم روی چارت رسم کنید، باز هم چیزی جز ضرر عاید شما نخواهد شد و اتفاقا این خطوط تماما باعث گمراه شدن ذهن شما می‌شود تا نتوانید انچه را واقعا باید ببینید مشاهده کنید.

مهم‌ترین اصل زاویه حرکت روند است. چیزی که برای تشخیص آن نیاز به هیچ ابزاری ندارید. به مثال زیر توجه کنید.

به تصویر بالا که مربوط به یک نماد بورسی است توجه کنید. شیب خط 1 به 2 بیشتر از شیب خط 2 به 3 و همین طور شیب خط 2 به 3 بیشتر از شیب خط 3 به 4 است. این به چه معناست؟ این به این معنا است که خریدارها ضعیف شده و به وضوح روند صعودی در حال ضعیف شدن است. به عبارتی زاویه حرکت روند در حال کاهش است.

از نگاهی دیگر فاصله‌ی قله‌هایی که در روند در حال ایجاد است نسبت به قله‌ی قبلی خودش در حال کاهش است. یک معامله‌گر با دیدن این شرایط میفهمد که باید به دنبال موقعیت فروش باشد. حال به تصویر زیر نگاه کنید.

می‌بینید که زاویه خط 2 به 3 نسبت به خط 1 به 2 بیشتر است، یعنی روند در حال قوی‌تر شدن است. به عبارتی فاصله کف 3 نسبت به کف 2 بیشتر از کف 2 نسبت به کف 1 است و معامله‌گر میتواند با دیدن کندل قوی در نقطه 3 وارد معامله خرید شود.

حالات دیگری نیز میتوان متصور بود. مثلا برای تشخیص پایان یک روند نزولی باید به شیب حرکت روند توجه ویژه‌ای داشت. همه‌ی آن چیزی که در اینجا عرض شد بسیار ساده است و بدون هیچ ابزاری تنها با یک نگاه به چارت قابل تشخیص است.

نتیجه گیری

در این مقاله ما ضمن معرفی روش گن و البته تفکر گن در معامله‌گری، محدودیت‌های روش وی را بیان کردیم و یکی از ابزارهای گن در تحلیل تکنیکال موسوم به گن فن را آموزش دادیم. در نهایت نتیجه گرفتیم که این ابزارها نمی‌تواند به ما کمک چندانی کند و تنها باعث شلوغ شدن چارت می‌شوند. تنها نکته‌ای که از آموزه‌های گن می‌تواند برای موفقیت ما در معامله‌گری حائز اهمیت باشد، توجه به زاویه حرکت روند است. این موضوع به سادگی با نگاه به چارت قابل تشخیص است و نیاز به هیچ ابزاری ندارد.

اگر همچنان به دنبال روش جادویی گن در معامله‌گری هستید، می‌توانید در سایت‌های خارجی و داخلی جستجو کنید، اما مطمعنا بعد از هدر دادن زمان خود به این نتیجه خواهید رسید که روش و ابزار گن نمی‎توند ناجی شما در معامله گری باشد. شما برای موفقیت در معامله‌گری باید زبان قیمت را درک کرده و این موضوع به غیر از چارت قیمت، به هیچ چیز دیگری نیاز ندارد.

پیشنهاد می‌کنیم مقالات زیر را مطالعه کنید.

• موفقیت در بورس
• تحلیل سنتیمنتال چیست؟
• روش پرایس اکشن