گُپ یا شکاف قیمتی (Price-Gap) در بورس پدیده‌ای است که دلایل مختلفی دارد و آشنایی با انواع گپ قیمتی در بورس بسیار مهم است. اصولا گپ‌های قیمتی که در نمودار یک سهم دیده میشود میتواند حاوی نکات مفیدی باشد. با این حال گاهی این گپ‌ها برای تحلیلگران تکنیکالی ایجاد مزاحمت می‌کنند و معمولا تحلیلگران فنی به چارت‌هایی علاقه‌مند هستند که فاقد شکاف قیمتی باشد. اما گپ قیمت چیست و چرا در نمودار سهام ظاهر میشود و چگونه می‌توان از آن استفاده کرد؟ در این مقاله به طور کامل به این موضوعات خواهیم پرداخت.
منظور از گپ قیمتی در بورس چیست؟
گپ یا شکاف در نمودار قیمت یک سهم در حالتی ایجاد میشود که بین قیمت پایانی روز کاری قبل و قیمت آغازین روز بازگشایی سهم اختلاف قابل زیادی وجود داشته باشد. در این شرایط یک ناحی خالی بین نمودار ایجاد میشود به طوری که گویا قیمت در یکجایی از منحنی قیمت قطع شده و یک پرش یا افت ناگهانی را تجربه کرده است.
گپ صعودی: اگر پرش قیمت به سمت بالا باشد یا به عبارتی قیمت بالاتر از اخرین قیمت پایانی باز شود گپ صعودی ایجاد میشود.
گپ نزولی: اگر پرش قیمت به سمت پایین باشد یا به عبارتی قیمت پایین‌تر از اخرین قیمت پایانی در روز کاری قبل باز شود گپ نزولی ایجاد میشود. معمولا گپ‌ها به راحتی در نمودار قیمت قابل شناسایی و مشاهده هستند.
گپ قیمتی ناشی از افزایش سرمایه
شاید بتوان گفت مهم‌ترین گپ‌های قیمتی در چارت سهام، گپ‌های مربوط به افزایش سرمایه‌های شرکت‌ها است.
برای مثال اگر تعداد کل سهام شرکتی تا پیش از این 100 سهم و قیمت روز بازار آن 1000 تومان بوده است، بعد از افزایش سرمایه 100 درصدی تعداد کل سهام شرکت به 200 برگه سهم افزایش میابد و طبیعتا قیمت هر سهم باید نصف شود و به 500 تومان کاهش پیدا کند. قیمت جدید سهم بعد از افزایش سرمایه باعث ایجاد یک گپ قیمتی در نمودار سهم میشود.
برای مثال به گپ قیمتی ناشی از افزایش سرمایه در نمودار خساپا توجه کنید.
در سایت رهاورد اگر نمودار سهم را بیاورید در پایین گپ نقطه‌ی قرمزی را مشاهده می‌کنید که اگر نشانگر موس را روی آن نگه دارید جزئیات مربوط به افزایش سرمایه را مشاهده خواهید کرد (تصویر زیر).
گپ قیمتی بعد از افزایش در چارت سهام بورسی برای تحلیلگران تکنیکالی جالب نیست. چراکه این گپ از عرضه و تقاضای طبیعی ناشی نشده است. از این رو تحلیلگران در تحلیل تکنیکال در این مواقع از نمودار تعدیل شده استفاده می‌کنند.
برای محاسبه قیمت تئوری سهم بعد از انواع افزایش سرمایه، به مقاله ابزار آنلاین محاسبه قیمت پس از افزایش سرمایه مراجعه کنید.
گپ قیمتی به علت پرداخت سود
یکی دیگر از دلایل گپ قیمتی در بورس پرداخت سود نقدی شرکت‌ها است.
سود نقدی یا همان سود مجمع (DPS) سودی است که شرکت‌ها هر ساله در پایان سال مالی به سهامداران پرداخت می‌کنند. زمانی که یک سهم سودی را به سهامداران می‌پردازد طبیعی است که ارزش آن سهام به همان اندازه کاهش پیدا کند که این موضوع باعث گپ قیمتی در روز بازگشایی سهم بعد از مجمع میشود.
به گپ قیمتی ناشی از پرداخت سود در نماد وصندوق توجه کنید.
در سایت رهاورد در این موارد یک نقطه زرد رنگ در قسمت پایین گپ وجود دارد که اگر نشانگر موس را روی آن نگاه دارید جزئیات مربوط به پرداخت سود شرکت را در آن تاریخ مشاهده خواهید کرد.
ذکر این نکته ضروری است که الزاما قرار نیست بعد از پرداخت سود قیمت پایین‌تر باز شود. توجه کنید سهم بعد از مجمع بدون محدودیت قیمتی بازگشایی میشود. در برخی موارد (مخصوصا زمانی که سود نقدی مقدار کمی است) با توجه جو بازار و وجود تقاضا ممکن است سهم حتی در قیمت بالاتر بازگشایی شود.
گپ قیمت در نمودار سهام به دلایل دیگر
تا اینجا دو دلیل مهم گپ قیمت در چارت یک نماد بورسی را متوجه شدید. هر دوی این موارد به عنوان دلایل عملکردی شاخته میشوند که به صورت اتوماتیک باعث گپ قیمتی میشوند آشنا شدید. در واقع بخشی از گپ ایجاد شده در این موارد به دلیل عرضه و تقاضا نبوده است (در این باره بیشتر صحبت خواهیم کرد). اما گپ‌های دیگری وجود دارند که صرفا بدلیل عرضه و تقاضا بوجود میآیند.
گپ قیمت ناشی از اخبار مختلف
همان طور که می‌دانید نمادهای بورسی ممکن است به دلایل بسیار زیادی متوقف شوند. معمولا افشای اطلاعات با اهمیت گروه الف و ب یکی از مهم‌ترین دلایل توقف نمادها است. در این موارد اخبار مثبت و منفی منتشر شده میتواند در زمان بازگشایی سهم، قیمت را با شکاف یا گپ قیمتی مواجه کند.
مثلا فلان نماد بورسی در پی گزارشی مبنی بر فروش زمین خود متوقف میشود. فرض کنید فروش زمین میتواند سود این شرکت را 50 درصد افزایش دهد. چند روز بعد که سهم می‌خواهد بدون محدودیت قیمت بازگشایی شود، طبیعی است که تقاضا برای خرید سهم بسیار بیشتر از قبل انتشار این خبر باشد و از این رو سهم در قیمت‌های بسیار بالاتری باز میشود و یک شکاف مثبت را در سهم ایجاد میکند.
گپ قیمتی به دلیل بسته بودن طولانی نماد
گاهی بدون هیچ خبر خاصی گپ قیمتی در سهم ایجاد میشود. این موارد در صورتی شکل می‌گیرد که یک نماد معاملاتی در پی موضوعی مدت زیادی متوقف باشد و در این زمان که این سهم بسته بوده است کلیت بازار روند خاصی را طی کرده باشد (مثلا شاخص کل 20 درصد کاهش یافته باشد) و یا شرکت‌های همگروهی این نماد 20 درصد رشد کرده باشند، در این مواقع این سهم معمولا با گپ قیمتی در راستای پر کردن عقب افتادگی خود از بازار بازگشایی میشود.
آیا در نمودار تعدیل شده گپ قیمتی وجود ندارد؟
اگر نمی‌دانید نمودار تعدیل شده چیست همین الآن مقاله تفاوت نمودار تعدیل شده و تعدیل نشده را مطالعه کنید و دوباره به این صفحه باز گردید.
باید بدانید در نمودار تعدیل شده هم گپ قیمتی وجود دارد. به نمودار نماد خودرو در دوحالت تعدیل شده و تعدلی نشده توجه کنید.
در تصویر بالا دو گپ یا شکاف قیمتی را در چارت تعدیل نشده خودرو مشاهده می‌کنید. اگر نمودار تعدیل شده را ببینیم متوجه می‌شویم که گپ سمت چپ از بین رفته است ولی گپ سمت راست باقی مانده است (تصویر زیر).
دلیل این امر این است گپ سمت چپ به دلیل افزایش سرمایه بوده است ولی گپ سمت راست حاصل عرضه و تقاضای طبیعی بازار در زمان بازگشایی سهم (احتمالا بعد از یک خبر خوب) بوده است.
در حالت کلی اگر گپ ایجاد شده ناشی از افزایش سرمایه و پرداخت سود نقدی باشد، در نموار تعدیل شده تاثیر آن عملکرد در آن گپ از بین میرود ولی اگر گپ به هر دلیلی بر اثر عرضه و تقاضای بازار شکل گرفته باشد در نمودار تعدیل شده کماکان وجود خواهد داشت.
توجه کنید در زمان بازگشایی سهم بعد از افزایش سرمایه و سود نقدی هم این عرضه و تقاضا است که قیمت را مشخص میکند. اما تاثیر عملکردی شرکت در این عرضه و تقاضا دخیل است. در نمودار تعدیل شده تنها این اثر در شکاف قیمتی از بین میرود و ممکن است بخشی از گپ باقی بماند.
برای روشن شدن موضوع اجازه بدهید مثالی بزنیم.
یک مثال برای درک تاثیر عوامل عملکردی در گپ نمودار
فرض کنید سهمی که قیمتش 1000 تومان بوده است برای پرداخت سود سالانه متوقف میشود و در مجمع به ازای هر سهم مبلغ 200 تومان سود پرداخت میکند. در زمان بازگشایی سهم، اگر قیمت هر سهم 800 تومان باز شود، ما یک گپ 200 تومانی در نمودار سهم مشاهده خواهیم کرد، در حالی که سهامداران 200 تومان سود دریافت کرده‌اند و در واقع قیمت سهام همان 1000 تومان است (800 + 200). بنابراین در نمودار تعدیل شده این گپ کامل از بین خواهد رفت.
حال فرض کنید سهم به جای اینکه 800 تومان بازگشایی شود، در قیمت 700 تومان باز شود. در این حالت شکاف 300 تومانی را در نمودار مشاهده خواهیم کرد. در این صورت انگار قیمت هر سهم 100 تومان کاهش یافته و درقیمت 900 تومان باز شده است (200 + 700). حال در نمودار تعدیل شده اثر پرداخت سود یا همان 200 تومان از بین میرود ولی کماکان گپ 100 تومانی که ناشی از عرضه و تقاضای طبیعی بازار بوده است باقی خواهد ماند.
پر شدن گپ در بورس
در اکثر مواقع و در بلند مدت گپ‌های عملکردی در بازار بورس پر خواهند شد و قیمت دوباره خودش را به سطوح قیمت‌های قبلی میرساند.
جمع بندی
در این مقاله با انواع گپ قیمتی در بورس آشنا شدید. گپ قیمتی در نمودار یک سهم عموما به یکی از دلایل زیر اتفاق میافتد:
- افزایش سرمایه
- پرداخت سود نقدی
- اخبار و افشای اطلاعات
- توقف طولانی نماد
گپ‌های مرتبط با دو مورد اول در نمودار تعدیل شده از بین میروند ولی گپ ناشی از مورد سوم در نمودار تعدیل شده نیز باقی می‌مانند.
خیلی عالی و آموزنده بود
ممنون از حسن نظرتون