تاثیر رعایت حد ضرر در بازدهی معاملات در بورس

حد ضرر از جمله مفاهیم بسیار مهم در حرفه‌ی معامله‌گری (Trading) است که فعالان بورس ایران کمتر به آن پایبند هستند. در حالی که رعایت حد ضرر در بورس میتواند بازدهی معاملات ما را به شدن افزایش دهد. این مسئله آنقدر مهم است که اقرار نیست اگر بگوییم مرز میان موفقیت یا عدم موفقیت در معاملات سهام تعیین حد ضرر و حد سود و پایبند بودن به آنها است. مطالعه این مقاله فقط 3 دقیقه زمان نیاز دارد ولی اگر آن را به خوبی درک کنید سه سال شما را در معامله‌گری در بازار سرمایه جلو می‌اندازد. در این مقاله همچنین با مفهوم مدیریت معامله آشنا خواهید شد. با ما همراه باشید.

رعایت حد ضرر در بورس به چه معنی است؟

در دنیای معامله‌گری وقتی شما وارد یک معامله می‌شوید از آینده آن معامله بی خبر هستید و ممکن است روند قیمت به هر دلیلی بر خلاف پیش بینی شما حرکت کند و شما متحمل ضرر سنگینی شوید. برای جلوگیری از این ضرر سنگین مفهومی بوجود امده است به نام حد ضرر یا استاپ لاس (Stop Loss) و به معنی این است که شما برای معامله خود حد مشخصی از ضرر را تعیین می‌کنید و اگر معامله شما به آن حد از ضرر رسید شما از معامله خارج خواهید شد تا ضرر بیشتری را متحمل نشوید.

برای مثال شما سهمی را به قیمت 100 تومان خریداری می‌کنید و طبق چارت سهم یا هر دلیل دیگری حد ضرر را 95 تومان در نظر می‌گیرید. حال اگر قیمت سهم به 95 رسید شما با رعایت حد ضرر خود باید سهم را بفروشید و با 5 تومان ضرر از سهم خارج شوید.

برای اطلاعات کامل درباره مفهوم حد ضرر مقاله حد ضرر و اهمیت آن در معامله‌گری را مطالعه کنید.

فلسفه حد ضرر

وقتی ما با تحلیلی وارد سهمی می‌شویم، علی القاعده اعتقاد داریم سهم باید قیمتش افزایش پیدا کند. حال اگر قیمت کاهش پیدا کند دو حالت دارد:

• یا بازار دارد اشتباه میکند
• یا تحلیل ما اشتباه بوده است

اگر تحلیل ما اشتباه بوده باشد، حد ضرر جایی است که ما اعتراف کرده‌ایم که تحلیل ما اشتباه بوده است (و یا تحلیل ما فیلد شده). اگر بازار در حال اشتباه کردن است ممکن است این اشتباه آنقدر ادامه داشته باشد که بیش از نیمی سرمایه ما از بین برود! پس در این حالت تعیین حد ضرر یعنی اعتراف به این مطلب که بازار فعلا در حال اشتباه است و ما زمانی دوباره به این سهم وارد خواهیم شد که شرایط بهتری وجود داشته باشد. می‌بینید که هر حال ما باید برای میزان ضرر خود حدی را تعیین کنیم. این باید از آنجا میآید که قیمت سهم می‌تواند به طرز باورنکردی کاهش یابد.

حد سود یا تارگت معامله در بورس چیست؟

قبل از اینکه به بحث مهم مدیریت معامله بپردازیم اجازه دهیم اشاره‌ای به مفهوم حد سود یا تارگت معامله نیز داشته باشیم. همان طور که باید برای میزان ضرر و زیان حد و مرز مشخصی تعیین کنیم، برای میزان سود یک معامله نیز باید محدودیت و حد مشخصی را تعریف کنیم. این کار در همان زمان ورود به معامله انجام می‌شود ولی طبق آنچه در ادامه توضیح خواهیم داد، در آینده ممکن است دستخوش تغییراتی شود.

مدیریت معامله و اهمیت رعایت حد ضرر و حد سود

همان طور که ذکر شد ما در زمانی که وارد یک سهم می‌شویم باتوجه به تحلیل خود و با توجه به چارت سهم برای معامله خود حد ضرر و حد سود تعیین می‌کنیم به طوری که ریسک به ریوارد معامله جذاب باشد. ریسک به ریواردِ جذاب یعنی حد ضرر نسبت به حد سود کوچک باشد. توجه کنید نکته‌ی مهم این مطلب است که ما نیستیم که با تعیین حد ضرر و حد سود، ریسک به ریوارد معامله را جذاب می‌کنیم، بلکه ما به دنبال معامله‌ای هستیم که باتوجه به حد سود و حد ضرر آن، ریسک به ریواردش جذاب باشد.

به عبارتی تعیین حد ضرر و حد سود دلبخواهی نیست! برای نمونه میتوانید به مقاله الگوی سقف و کف دوقلو در تحلیل تکنیکال مراجعه کنید تا نحوه تعیین حد سود و حد ضرر را به خوبی متوجه شوید. اما بعد از تعیین حد سود و حد ضرر، ما وظیفه داریم معامله خودمان را مدیریت کنیم.

خارج شدن از یک معامله به اندازه ورود به آن اهمیت دارد. توجه کنید ما با انتخاب معامله‌هایی که ریسک به ریوارد جذابی دارند در واقع کاری می‌کنیم که برایند معاملات ما سودده باشند. برای مثال فرض کنید چهار معامله انجام داده اید که ریسک به ریوارد آن 1 به 3 است و درصد حد سود و زیان در هر 4 معامله برابر است. در این صورت اگر سه معامله ما به حد ضرر برسد و تنها یک معامله ما به حد سود برسد برایند معاملات ما صفر خواهد بود و نه ضرر کرده ایم و نه سود. همان یک معامله‌ی سودده ضرر ان سه معامله را جبران خواهد کرد.

توجه کنید که در اینجا فقط 25 درصد معاملات ما به حد سود رسیده است و 75 درصد معاملات به حد ضرر. با این حال ما ضرری نکرده ایم. در صورتی که در تحلیل و معامله گری تبحر خوبی داشته باشیم در بدترین حالت 50 درصد معاملات ما به حد سود خواهد رسید و به این ترتیب ما همواره در سود خواهیم بود.

نکته مهم در اینجا تخصیص سرمایه به هر معامله است که باتوجه به حد ضرر مشخص میشود. به طوری که نباید با فرض فعال شدن حد ضرر ما بیشتر از 2 درصد از کل سرمایه خود را از دست بدهیم. نکته مهم دیگر این است که ما باید معامله خود را رصد و مدیریت کنیم. در صورتی ضعفی در روند سهم مشاهده می‌کنیم باید از تکنیک ریسک فری استفاده کنیم.

تکنیک فری ریسک کردن معامله چیست؟

در بسیاری مواقع ما باید معامله خودمان را مدیریت کنیم نه اینکه بنشینیم تا قیمت به حد سود یا حد ضرر ما برسد. در مدیریت معامله فری ریسک کردن معامله کاری است که ما انجام می‌دهیم تا در صورتی که حد ضرر ما فعال شد، بدون ضرر از معامله خارج شویم.

یکی از روش های فری ریسک کردن معامله، سیو بخشی از سود است. نحوه‌ی کار به این صورت است که وقتی به اندازه میزان حد ضرر معامله، معامله‌ی ما به سود میرسد (البته در بورس ایران 1.5 درصد کارمزد را باید به میزان حد ضرر اضافه کنیم)، نصف حجم سهمی که مالک آن هستیم را بفروشیم و بخشی از سودی که کسب کرده‌ایم را سیو کنیم. در این حالت نصف باقیمانده سهم را صبر می‌کنیم تا به حد سود برسیم.

اگر با مفهوم ریسک فری در معاملات آشنا نیستید برای اطلاعات تکمیلی مقاله تکنیک ریسک فری کردن معامله را مطالعه کنید.

تفاوت عملکرد معا‌مله‌گر در رسیدن به حد ضرر و حد سود

در مدیریت معامله نحوه واکنش ما هنگامی که به حد سود و حد ضرر می‌رسیم متفاوت است. در زمانی که قیمت به حدضرر ما میرسد در صورتی که روند حرکت قیمت قوی نیست و محدوده حد ضرر ما به طور کامل شکسته نشده است باید صبر کنیم.

اما زمانی که به حد سود می‌رسیم این قضیه بر عکس است. در صورت مشاهده ضعف در روند حرکت قیمت نباید صبر کنیم و باید بلافاصله از سهم خارج شویم.

اما شکست یک محدوده قیمتی (چه محدوده حد سود چه حد ضرر) به معنی عبور قیمت با یک کندل قوی و بلند و حداقل بسته شدن یک کندل دیگر در آن طرف سطح مورد نظر برای تثبیت قیمت است. توجه کنید صف خرید و فروش در بورس ما حکم یک کندل قوی و بلند را دارد. پس مدیریت معامله در زمانی که به حد سود یا حد ضرر می‌رسیم خیلی مهم است.

چند مثال درباره رعایت حد ضرر و حد سود در بورس

برای مثال نماد کاوه را در نظر بگیرید که که در نقطه قرمز (پرچم) رنگ وارد معامله شده‌ایم و حد ضرر و حد سود را طبق تصویر زیر مشخص کرده‌ایم.

حال فرض کنید سهم به با صف خرید به حد سود ما رسیده است. در این صورت حد سود جدیدی تعریف میکنیم و حد ضرر را به نقطه‌ی حد سود قبلی جابجا می‌کنیم.

از طرفی صرف لمس قیمت حد ضرر در یک روز معاملاتی به معنی فعال شدن حد ضرر ما نیست. همان طور که ذکر شد زمانی حد ضرر فعال میشود که قیمت به طور کامل سطح مورد نظر را بشکند و تعریف شکست مشخص است. برای مثال در تصویر زیر حد ضرر با خط قرمز رنگ مشخص شده است و لمس آنی حد ضرر را مشاهده می‌کنید که به هیچ عنوان به معنی فعال شدن حد ضرر ما نبوده است.

توجه کنید همین مدیریت معامله است که در نهایت برآیند معاملات ما را سودده خواهد کرد چراکه ما به سود اجازه رشد خواهیم داد و ضررها را محدود میکنیم. در این صورت با تعداد اندکی معامله سود ده نیز در مجموع بازدهی ما مثبت خواهد بود. کاری که افراد غیر حرفه ای دقیقا بر عکس ان را انجام می‌دهند. افراد غیر حرفه‌ای تعداد زیادی معامله با سودهای کم انجام میدهند و در یک یا دو معامله با ضرر سنگین همه ان سودها را از دست می‌دهند.