برخی از نمادهای بورسی گاهی مشمول فرایند تعلیق می‌شوند یا به لیست معاملات تحت احتیاط سازمان بورس وارد می‌شوند که این موضوع موجب نگرانی سهامداران این شرکت‌ها میشود. اما مشمول فرایند تعلیق یعنی چه؟ معامله تحت احتیاط در بورس به چه معنی است؟ در این مقاله قصد داریم شما را با این مفاهیم و قوانین مرتبط با آن آشنا کنیم. با مطالعه این مقاله شاید دیگر از واژه “تعلیق” در بورس نهراسید و البته جوانب احتیاط را در خصوص خریداری سهام شرکت‌هایی که ممکن است نماد انها مدت زیادی متوقف شود در نظر بگیرید. با ما همراه باشید.
ماده 38 و 39 مکرر دستورالعمل پذیرش اوراق بهادار چیست؟
قبل از هر چیز باید بدانید ماده 38 و 39 مکرر دستورالعمل پذیرش اوراق بهادار چیست. در اینجا سعی میکنیم مطلب را کاملا ساده و به زبان شیرین فارسی بیان کنیم (بر خلاف دستورالعمل‌های سازمان بورس که ادبیات بسیار رسمی و پیچیده‌ای دارد).
سازمان بورس یک سری قوانین و دستورالعمل‌هایی وضع کرده که مواد 38 و 39 از جمله‌ی این قوانین است. این ماده چه می‌گوید؟ خلاصه‌ی این مواد قانونی مطلب زیر است:
عدم رعایت حداقل 3 مورد از الزامات دستورالعمل پذیرش اوراق بهادار در بورس تهران بشرح زیر موجب میشود یک نماد معاملاتی در بازار دوم بورس وارد فرآیند تعلیق شود (بعدا خواهیم گفت که فرایند تعلیق یعنی چه).
- سرمای ثبت شده
- نسبت حقوق صاحبان سهام ب کل دارای ها
- مثبت بودن جریان خالص وجه نقد ناشی از فعالیتهای عملیات ط دو سال مال اخیر
- تعداد سهامداران
- داشتن حداقل یک بازارگردان
- درصد سهام شناور آزاد
بورس موظف است موارد بالا را برای تمامی نمادها در مقاطع سه ماهه در تیر، مهر، دی و فروردین بررسی کند. اینکه این موارد دقیقا چه هستند زیاد برای ما مهم نیست.
تبصره: الزام داشتن حداقل یک بازارگردان برای شرکتهای است که سهام آنها از تاریخ فروردن 96 در بورس پذیرفته شده‌اند.
بورس حداکثر تا پایان هر هفته مستندات ارسال از سوی ناشران (شرکتهای بورسی) که در فرایند تعلیق قرار دارند را بررسی نموده و در صورت داشتن شرایط خروج از فرآیند تعلیق، نماد شرکت را از فرآیند تعلیق خارج میکند.
در صورت که عملکرد شرکت در دو سال مالی متوالی حسابرس شده منجر به زیان شده باشد، از تاریخ انتشار صورت های مال حسابرس، نماد تعلیق میشود. سازمان بورس حداکثر 9 ماه به شرکت‌ها فرصت میدهد تا باتوجه به دلیل تعلیق نماد، برای خروج از تعلیق اقدام کنند.
موارد مرتبط با الزامات افشا
یکی دیگر از مواردی که منجرب به تعلیق شدن یک نماد بورسی میشود عدم افشای اطلاعات است. عدم افشای اطلاعات از سوی شرکت موجب ارایه تذکر کتبی به ناشر و وارد شدن نماد معاملات وی در فرآیند تعلیق میشود.
فرایند تعلیق چیست؟
فرآیند تعلیق فرآیندی است که از زمان عدم رعایت الزامات پذیرش و افشا بشرح موارد بالا شروع و طی آن ناشر فرصت دارد حداقل الزامات تعیین شده را رعایت نماید. در غیر این صورت نماد معاملات ناشر تعلیق میگردد. در طول این فرآیند معامله بصورت عادی صورت میپذیرد و فهرست نمادهای مشمول فرآیند مذکور به صورت روزانه در سایت بورس جهت اطلاع عموم اعلام میگردد.
توجه کنید با توجه به مطلب فوق “فرایند تعلیق” با “تعلیق” متفاوت است. وقتی سهمی مشمول فرایند تعلیق است معاملات سهم به صورت عادی جریان دارد و اگر شرکت در طی زمان تعیین شده الزامات مورد نیاز را برآورده نکند آنوقت نماد تعلیق و متوقف خواهد شد.
از کجا بفهمیم نمادی مشمول فرایند تعلیق است؟
نکته‌ی مهمی که ما به عنوان سرمایه‌گذار باید به آن توجه کنیم این است که قبل از خرید یک سهم بررسی کنیم که آیا نماد مورد نظر مشمول فرایند تعلیق می‌باشد یا خیر. اما از کجا این موضوع را بررسی کنیم. بهترین راه مراجعه به لیست نمادهای مشمول فرایند تعلیق و تحت احتیاط است که هر روز توسط سایت بورس به نشانی tse.ir منتشر میشود.
برای مشاهده این لیست میتوانید به لینک زیر مراجعه کنید:
مشاهده لیست نمادهای مشمول فرایند تعلیق
لیست نمادهای مشمول فرایند تعلیق
اگر به لینک بالا مراجعه کنید صفحه‌ای را مشاهده خواهید کرد که دو بخش در آن وجود دارد. در پنجره سمت راست لیست نمادهای تحت احتیاط و مشمول فرایند تعلیق را مشاهده می‌کنید و در پنجره‌ی سمت چپ لیست نمادهای تعلیق شده را خواهید دید (تصویر زیر).
در پنجره‌ی “تحت احتیاط مشمول فرایند تعلیق” شما لیست نمادهایی را که به هر علتی مشمول فرایند تعلیق هستند را مشاهده خواهید کرد. در این جدول همچنین دلایل این وضعیت و تاریخ اعمال وضعیت برای هر نماد ذکر شده است. با کلیک بر روی قسمت “تعلیق شده” میتوانید نمادهایی که در حال حاضر به هر علتی تعلیق شده اند را مشاهده کنید.
اعطای فرصت به شرکت‌ها
برای اینکه شرکت‌ها خود را از لیست “مشمول فرایند تعلیق” خارج کنند و دچار تعلیق نشوند به آنها زمان مشخصی فرصت داده میشود تا با رعایت دستورالعمل‌های سازمان از تعلیق شدن نمادشان جلوگیری کنند. بعد از پایان این مهلت نماد تعلیق خواهد شد. تمامی این اطلاعیه‌ها در سایت کدال قابل پیگیری است.
بررسی یک مثال
اجازه بدهید یک مثال بزنیم. همان طور که در تصویر زیر مشاهده می‌کنید نماد خزامیا در 1 مهر 99 تعلیق شد و نماد آن متوقف شد. بیایید نگاهی به اطلاعیه منتشر شده بر روی سایت کدال (codal.ir) بیاندازیم.
ابتدا به سایت کدال وارد شوید و در قسمت جستجوی اطلاعیه‌ها نماد “خزامیا” را وارد کنید و دکمه جستجو را بزنید. همان طور که در تصویر زیر مشاهده می‌کنید اطلاعیه‌ی مربوط به اعطای فرصت برای رعایت دستورالعمل‌های سازمان در تاریخ 28 تیر 99 به این شرکت ابلاغ شده است.
در این اطلاعیه نوشته شده است:
به اطلاع می‌رساند با توجه به عدم رعایت مفاد ماده 38 دستورالعمل پذیرش اوراق بهادار در بورس اوراق بهادار تهران (عدم رعایت الزامات ماده 12 مکرردستورالعمل اجرایی افشای اطلاعات شرکت های ثبت شده نزد سازمان بورس اوراق بهادار تهران اقدام به اعطای فرصت 1 ماهه به ناشر (تا تاریخ 1399/05/16) جهت رعایت موارد فوق نموده است. (تصویر زیر)
در این فرصت یک ماهه نماد خزامیا در وضعیت عادی بود و سهامداران این شرکت می‌توانستند برای فروش یا نگهداری سهام خود تصمیم گیری کنند و شرکت نیز فرصت داشت الزامات مورد نیاز را رعایت کند تا نماد وی تعلیق نشود. در این بازه زمانی اصطلاحا نماد “مشمول فرایند تعلیق” بوده است.
بعد از رسیدن به تاریخ مذکور سازمان بورس مهلت اعطای فرصت را 46 روز دیگر تا تاریخ 31 شهریور تمدید میکند.
در واقع سازمان بورس قبل از تعلیق کردن نماد یک شرکت بورسی، آخرین مهلت را به سهامداران آن شرکت میدهد تا سهامشان را در صورت تمایل نقد کنند و اخرین فرصت را به شرکت میدهد تا خود را از تعلیق نجات دهد. در این حالت شرکت‌هایی که در یک قدمی تعلیق هستند (قبل از تعلیق یا بعد از تعلیق)، در فهرست معامله تحت احتیاط قرار می‌گیرند. اگر به اطلاعیه‌های کدال در خصوص نماد خزامیا توجه کنید در نهایت در تاریخ 1 مهر 99 با توجه به اینکه شرکت نتوانسته است موارد خواسته شده از سوی سازمان را برآورده کند دچار تعلق شده است (تصویر زیر).
اگر سهمی مشمول فرایند تعلیق باشد در جلوی نام شرکت این ستون یک علامت خطر قرار دارد که با کلیک بر روی ان میتوانید دلیل تعلیق را متوجه شوید. البته در تصویر بالا این علامت در جلوی نام نماد شرکت زامیاد وجود ندارد. بنابراین به این موضوع اکتفا نکنید و حتما قبل از خرید سهم مورد نظر خود، لیست نمادهای مشمول فرایند تعلیق را از لینک بالا بررسی کنید. این کار یک دقیقه زمان میبرد!
در این اطلاعیه آمده است:
| موضوع: تعلیق ورقه بهادار ناشر بعد از فرصت اعطا شده |
| به اطلاع می‌رساند با توجه به عدم رعایت دستورالعمل اجرایی افشای اطلاعات شرکت های ثبت شده نزد سازمان، شرکت بورس اوراق بهادار تهران ، طی نامه شماره 662628 مورخ 1399/05/22 ضرورت رعایت موارد فوق ظرف مهلت 1.5 ماه را به شرکت تاکید نمود (پیوست 1). لکن به رغم پیگیری‌های انجام شده، ناشر موارد فوق را برطرف ننموده است. با توجه به اتمام مهلت 1.5 ماهه ناشر به علت عدم رعایت دستورالعمل های مصوب سازمان، نماد معاملاتی ناشر تعلیق می گردد. بدیهی است بازگشایی نماد معاملاتی ناشر منوط به رعایت الزامات ماده 12 مکرر دستورالعمل اجرایی افشای اطلاعات شرکت های ثبت شده نزد سازمان می باشد. |
اینکه این ماده 12 مکرر دستورالعمل اجرایی افشای اطلاعات چیست را میتوانید از لینک زیر پیدا کنید و به طور دقیق مواد دستورالعمل اجرایی مربوط به افشای اطلاعات را مطالعه کنید.
دستور العمل اجرای افشای اطلاعات
نمادهای تعلیق شده چه زمانی بازگشایی می‌شوند؟
شرکت هر زمانی که دلایل تعلیق شدن را مرتفع سازد از تعلیق خارج خواهد شد. البته گاهی ابهامات در ارائه اطلاعات آنقدر شدت دارد که ممکن است نماد به مدت طولانی بسته بماند.
معامله تحت احتیاط در بورس چیست؟
معمولا اگر یک ماه از تعلیق نماد بگذرد و ناشر در جهت رفع تعلیق اقدامی نکند دو حالت پیش میآید:
- یا نماد تحت احتیاط باز میشود و به بازار اعلام میشود که این شرکت شفاف نیست
- یا اینکه آن نماد اصلا باز نمی‌شود و برای اخراج آن از بورس بررسی میشود
به عبارتی همه چیز به اراده خود آن شرکت برمی‌گردد. همچنین باید توجه داشت، شرکت‌هایی که در فهرست معامله تحت احتیاط قرار می‌گیرند، لزوما تعلیق نمی‌شوند و ممکن است با برآورده کردن مفاد مواد فوق الذکر وضعیت شرکت به شکل دیگری رقم بخورد و اصلا مورد تعلیق قرار نگیرد. به هر حال یک سرمایه گذار باید با این گونه موارد آشنا باشد و از ریسک خرید سهامی که در فرایند تعلیق یا احتیاط قرار دارد آگاه باشد.
آیا باید از “تحت احتیاط” یا “تعلیق” شدن نماد ترسید؟
بله باید ترسید! بر خلاف اینکه در بسیاری از منابع و سایت‌ها از زبان مسئولین مختلف گفته میشود که این واژه‌ها ترسی ندارند، اتفاقا باید گفت از این گونه نمادها باید ترسید چراکه موضوع شفافیت اطلاعات در آنها رعایت نشده است و ممکن است سرمایه گذار متحمل خواب سرمایه شود لذا برای خرید اینگونه سهم‌ها باید احتیاط کرد.
اما قرار نیست سهامداران یک شرکت همین که متوجه می‌شوند نماد معاملاتی شرکت مشمول فرایند تعلیق شده است در صف فروش قرار گرفته و به هر قیمتی بخواهند سهام خود را بفروشند. در حالت کلی تحت احتیاط بودن یا مشمول فرایند تعلیق بودن یک نماد هیچ ربطی به سودده یا زیان ده شدن شرکت ندارد و علت‌های بسیاری که عمدتا میتواند مربوط شفاف سازی اطلاعات و عدم ارائه به موقع اطلاعات باشد در این امر دخیل هستند. در بسیاری از مواقع شرکت با برآورده کردن الزامات به سرعت در جهت رفع تعلیق نماد اقدام میکند و نماد مورد نظر به سرعت به حالت عادی باز خواهد گشت.
با همه این اوصاف میتوان نتیجه گرفت موقع خرید یک سهم حتما به این موضوع توجه کنید که نماد تحت احتیاط یا مشمول فرایند تعلیق نباشد ولی اگر سهامداران شرکتی هستید که نمادش به این وضعیت دچار میشود چندان هراسی نداشته باشید و عجولانه تصمیم گیری نکنید و پیشنهاد میشود به اطلاعیه‌های مندرج در کدال توجه و پیگیر وضعیت شرکت باشید و با تامل و در صورت صلاح دید و با در نظر گرفتن شرایط موجود اقدام به فروش سهام خود کنید. همچنین علت مشمولیت فرایند تعلیق نیز بسیار مهم است. معمولا موارد سطحی مثل عدم ارائه به موقع گزارش فعالیت ماهانه چندان مسئله مشکل سازی نخواهد بود.
تشکر، اطلاعات کاربردی و مفید بودند.
سلام، ممنون از حسن نظرتون
سلام.مفیدوکاربردی بود.باتشکر
با سلام و تشکربسیار از مهندس دهقان که اینقدر کاربردی و خوب توضیح دادند.
سلام، خواهش میکنم
سلام، ممنون بابت تهیه اطلاعات مفید بازار بورس
سلام، خواهش میکنم