آموزش فیبوناچی در تحلیل تکنیکال

فیبوناچی یکی از مباحث بسیار اساسی در بحث تحلیل تکنیکال بازارهای مالی مثل بازار سهام است که سالیان سال است تحلیلگران بورس از فرمول‌های آن استفاده می‌کنند. بنابراین آموزش فیبوناچی می‌تواند به افراد مشغول در بورس بسیار کمک نمایند تا بهتر بتوانند منابع خود در بورس را مدیریت کنند. برای آموزش فیبوناچی در بورس، با ما همراه باشید.

اصول فیبوناچی چیست؟

قبل از به کارگیری فیبوناچی، ابتدا شما باید با مبحث پیش زمینه لازم که میتواند کاربرد فیبوناچی در بازار بورس را توجیه کند آشنا شوید.

فیبوناچی نام یک ریاضیدان ایتالیایی است که در قرن دوازدم میلادی زندگی می‌کرده است. او به عنوان مستعدترین ریاضیدان جهان غرب در زمان خود، و البته یکی از برترین ریاضیدانان تاریخ شناخته می‌شود. فیبوناچی را کاشف اعداد فیبوناچی می‌دانند. اما این اعداد فیبوناچی چیست که تا این حد معروف شده است؟

اعداد فیبوناچی

در ریاضیات، سری فیبوناچی (به انگلیسی: Fibonacci number) به دنباله‌ای از اعداد می‌گویند که به‌صورت زیر تعریف می‌شود:

0, 1, 1, 2, 3, 5, 8, 13, 21, 34, …

اینکه این دنباله اعداد چه ارتباطی باهم دارند موضوع بحث ما نیست و شما هم به عنوان یک تریدر احتمالا علاقه‌ای به دانستن آن ندارید. با این حال فرمولی که این اعداد از آن بدست می آید چندان پیچیده نیست. اما چیزی که برای اهمیت دارد این است که این دنباله از اعداد ارتباط عجیبی با بسیاری از پدیده های طبیعی دارد.

با وجودی که پدیده‌های طبیعی و انواع موجودات پیرامون انسان‌ها بسیار گسترده هستند، نظم خاصی بر همه‌ چیز حاکم است که با پیشرفت علوم بشری، این نظم بیش از گذشته مشخص‌ شده است. شاید در زمان یادگیری مفاهیم علمی، بسیاری از موارد بی‌معنی به نظر برسد، اما نظم خاصی در پشت بسیاری از پدیده‌ها وجود دارد. اعداد فیبوناچی حلقه مشترکی در بسیاری از این پدیده ها است که نظم موجود را میتوان بر اساس این اعداد مشاهده کرد.

جالب است به برخی از این پدیده های طبیعی که ظاهرا ارتباطی با یکدیگر ندارند اما بر اساس اعداد فیبوناچی شکل گرفته اند اشاره کنیم.

از لاک حلزون تا کهکشان!

حتما لاک حلزون را دیده اید. لاک حلزون شباهت زیادی با حالت مارپیچی یک کهکشان دارد. جالب است بدانید نسبت هایی که در این دو پدیده وجود دارد کاملا یکسان است و هر دو بر اساس اعداد فیبوناچی منظم شده اند. اما این فقط دو نمونه از پیدده های طبیعی است که این نظم در آنها وجود دارد. بسیاری از پدیده های دیگر مثال رشد برگ درختان و گل ها نیز بر اساس اعداد فیبوناچی و نسبت هایی که بین این اعداد وجود دارد شکل گرفته است. به تصویر زیر نگاه کنید تا بهتر متوجه این موضوع بشوید.

در تصویر بالا نمونه هایی را می‌بینید که یک نظم واحد و شبیه به هم در آنها وجود دارد. این نظم به شکل زیر بر اساس اعداد فیبوناچی به هم وابسته هستند.

کاربرد اعداد فیبوناچی در تحلیل تکنیکال

حال که با مفهوم دنباله اعداد فیبوناچی آشنا شدید، اجازه بدهید ببینیم این اعداد چه کاربردی در تحلیل تکنیکال دارد.

روانشناسی و اعداد فیبوناچی

اینکه بازار بورس و روندهای قیمتی چه ارتباطی با اعداد فیبوناچی دارد در این نکته نهفته است که ما به طور ناخودآگاه اعدادی را در ذهن خود به عنوان نقاط برگشتی در نظر میگیریم که نسبت آنها بر اساس اعداد فیبوناچی است. برای روشن شدن مطلب اجازه بدهید یک مثال بزنیم. فرض کنید شما یک سهم را 100 تومان خریده اید و وقتی قیمت به 200 تومان رسیده است آن را میفروشید و بعد از آن قیمت کاهشی میشود. خوب تا اینجا هیچ ربطی به اعدا فیبوناچی نداشته است. اما فرض کنید شما دوباره نیت میکنید همان سهم را بخرید. شما یکبار خاطره خرید 100 تومان و فروش 200 تومان را در ذهن دارید. حال شما با تحلیل خود به این نتیجه رسیده اید که در آینده این سهم روند مثبتی دارد اما در حال حاضر قیمت روند نزولی دارد. در این شرایط فکر میکنید روی چه قیمتی سهم را بخرید؟

معمولا در این شرایط احتمالا اگر قیمت به 150 برسد شما وسوسه شوید که دوباره این سهم را بخرید. باتوجه به اینکه یکبار در قیمت 100 تومان خریده اید، اگر سهم همچنان روند نزولی داشته باشد با احتمال بسیار زیاد شما صبر خواهید کرد به امید خرید در قیمت 100 تومان. به هر حال شما باتوجه به تجربه قبلی خود تصمیم به خرید میگیرید. در این حالت شما در اعداد خاصی وسوسه به وارد شدن به سهم میشوید که به طور ناخودآگاه بر روی نسبت های فیبوناچی قرار دارند. شما تنها نیستید و جمعی از معامله گران همین وضعیت را دارند و روانشناسی کلی بازار احتمالا باعث میشود که در یک قیمتی که بر روی یکی از نسبت های فیبوناچی است سهم روندش برگردد و از روند نزولی به روند صعودی تغییر پیدا کند. بعد از آن دوباره شما باید برای فروش تصمیم بگیرید و همه این داستانها تکرار خواهد شد. اما اینکه چرا شما به طور ناخودآگاه طبق نسبت‌های فیبوناچی تصمیم گیری میکنید یک سوال بی پاسخ است. علت این موضوع همان است که باعث نظم جهانی مبتنی بر سری فیبوناچی شده است.

روش بکارگیری نسبت فیبوناچی در تحلیل تکنیکال

تحلیل تکنیکال بر گذشته استوار است و تحلیلگر فنی سعی میکند باتوجه به گذشته قیمت روند آینده آن را پیش بینی کند. چارت قیمتی تنها چیزی است یک تحلیلگر فنی به آن توجه میکند و نقاط ورود و خروج را بر روی آن پیدا میکند.

در دنباله فیبوناچی، به جز چند عدد اول، تقریبا درصد هر عدد نسبت به عدد قبلی خود 1.618 می‌باشد و نسبت به عدد بعدی خود، 0.618 برابر می باشد. همین نسبت‌ها است که وارد تحلیل تکنیکال شده است. فیبوناچی به تحلیلگران فنی این امکان را می دهد تا قیمت را بر اساس این نسبت‌ها در آینده پیش بینی کنند. در واقع آنها نقاط برگشتی را در یک موج صعودی یا نزولی تعیین میکنند. اما همه این نقاط با احتمالات مشخص میشود. علاوه بر پیش بینی قیمت، می توان از نسبت‌های فیبوناچی برای پیش بینی زمان‌های برگشتی استفاده کرد. در مجموع میتوان گفت از فیبوناچی برای تعیین سطوح مقاومت و حمایت، پیدا کردن روند نزولی و صعودی سهام و تعیین حد ضرر، استفاده می شود.

انواع ابزارهای فیبوناچی

یکی از مهمترین مباحثی که در آموزش فیبوناچی باید یاد بگیرید، آشنایی با انواع ابزارهای فیبوناچی است. در واقع 4 ابزار مهم در تحلیل تکنیکال وجود دارد که از فیبوناچی استفاده می شود که عبارتند از:

فیبوناچی اصلاحی

فیبوناچی بازگشتی یا اصلاحی (Fibonacci Retracement (RET یکی از ساده ترین ابزارهای مورد استفاده در تحلیل تکنیکال است. برای رسم این مورد، تنها به دو نقطه کف تا سقف یا سقف تا کف نیاز است. این ابزار برای زمانی که بازار بورس از روندی خاص پیروی می کند، استفاده می شود. در این حالت در برخی از بازه های زمانی، نیاز به برگشت و اصلاح قیمت های قبلی احساس می شود، اما پس از مدت زمانی، این روند ادامه پیدا می کند. با فیبوناچی بازگشتی، می‌توان نقاط ورودی مناسب را پیدا کرد و به تخمین‌هایی که برای درصدهای احتمالی یک حرکت است، پایان داد.

این ابزار همان گونه که در مثال قسمت قبلی ذکر کردیم نقاطی را که با احتمال زیاد ممکن است روند قیمت عوض شود را برای ما مشخص میکند. توجه کنید این فقط یک احتمال است. اگر در اولین محدوده روند برنگشت انتظار می‌رود تا سطح بعدی فیبوناچی قیمت در روند قبلی باقی بماند. سطوح کلیدی در این ابزار شامل پنج سطح «23.6 درصد»، «38.2 درصد»، «50 درصد»، «61.8 درصد»، «78.6 درصد» می‌باشد. در شکل زیر میتوانید این محدوده‌ها را مشاهده کنید. برای رسم این ابزار به یک کف و سقف یا برعکس نیاز دارید. میبینم که در 38.2 و 61.8 درصد فیبوناچی قیمت واکنش داده است.

فیبوناچی گسترشی

فیبوناچی گسترشی نیز نوعی از ابزارهای فیبوناچی است. برای رسم این نوع فیبوناچی به دو نقطه کف و سقف نیاز است. در این حالت، صعود و نزول های پیشین نیز در نظر گرفته می شود. در این حالت، باید نسبت های بیشتر از یک در نظر گرفته شود. تحلیل گران این روش را زمانی استفاده می کنند که برای تشخیص سطوح مقاومتی جدید، نیاز است تا از نقطه سقف قبلی عبور کنیم.

فیبوناچی بازتابی

فیبوناچی بازتابی نیز یکی دیگر از انواع ابزارهای فیبوناچی است که برای رسم آن، نیاز به سه نقطه کف، سقف و اصلاح داریم. در فیبوناچی بازتابی با حرکت از سقف به کف، می توان نقطه حمایت را پیش بینی کرد و بر عکس، با حرکت از کف به سقف می توان مقاومت ها را پیش بینی کرد.

فیبوناچی استنباطی

فیبوناچی استنباطی بسیار شبیه فیبوناچی بازتابی است و با آن می توان ادامه روندی که صعودی یا نزولی است را پیش بینی کرد. بنابراین در آموزش فیبوناچی، حتما این ابزارها و نحوه استفاده از آنها را باید به خوبی یاد گرفت.

آموزش فیبوناچی چه کمکی به تحلیل گران می نماید؟

باید بدانید که پس از آموزش فیبوناچی، بسیاری از تحلیلگران بورس از فیبوناچی برای تحلیل سهام و خرید و فروش های خود استفاده می کنند. اما برای استفاده از ابزارهای فیبوناچی باید چندین روز یا چندین هفته، حداکثر و حداقل قیمت را با استفاده از ابزارهای فیبوناچی بررسی کرد. زیرا قیمت همه سهام، مابین خطوط حمایتی و مقاومتی در حال حرکت است و تغییر می کند. بنابراین به راحتی می توان قیمت سهام را پیش بینی کرد.

چگونگی استفاده از ابزارهای فیبوناچی در آموزش فیبوناچی

پس از یادگیری ابزارهای فیبوناچی، دومین چیزی که در آموزش فیبوناچی در بورس باید یاد بگیرید، نحوه استفاده از این ابزارها در تحلیل تکنیکال است. اولین نکته ای که پیش از استفاده از ابزارهای فیبوناچی باید بدانید، انتخاب بهترین نوع ابزار فیبوناچی است. سپس باید نمودار مورد نظر را با نقاط در دسترس، ایجاد کرد. تنها نکته ای که در رسم نمودار فیبوناچی باید بدانید این است که نمودار  فیبوناچی را نباید به صورت معکوس رسم کنید. به طور مثال، اگر سهمی حرکتی صعودی داشت و قیمت سهم نیز حرکتی اصلاحی نزولی داشت، در این حالت باید فیبوناچی اصلاحی را از پایین به بالا بکشید. همچنین از نمودار ساده برای رسم فیبوناچی استفاده کنید و نه نمودار لگاریتمی.

تایم فریم‌ها در تحلیل تکنیکال

تایم فریم ها نیز در تحلیل تکنیکال بسیار اهمیت دارند. بنابراین در آموزش فیبوناچی باید با تایم فریم ها به خوبی آشنا شوید. در واقع یکی از دلایلی که بسیار از اوقات باعث عدم موفقیت سرمایه گذاران در بورس می شود، همین تخمین نادرست تایم فریم ها است. شما باید تایم فریم را با توجه به میزان زمانی که برای تحلیل نیاز دارید، انتخاب کنید. در واقع تایم فریم باید به گونه ای انتخاب شود که سیگنال‌های مورد نیاز را به تحلیل گر بدهد. یعنی نباید آنقدر تایم فریم طولانی انتخاب شود که حوصله تحلیل گر را سر ببرد و از سوی دیگر نباید آنقدر کوتاه باشد که نتوان سیگنال های مورد نیاز برای تحلیل را از آن به دست آورد.

خرید و فروش سهم پس از رسیدن قیمت سهم به نقطه فیبوناچی

 متاسفانه بسیاری از تحلیلگران تازه کار پس از رسیدن قیمت سهم به نقطه فیبوناچی، اقدام به فروش یا خرید سهم می کنند که این کار سبب شکست و ضرر می شود. بنابراین یکی از نکات بسیار مهم در آموزش فیبوناچی این موضوع است که وقتی قیمت هر سهم به سطح فیبوناچی می رسد، این دلیلی برای افت یا رشد قیمت سهم نمی باشد و امکان شکستن قیمت سهم نیز وجود دارد. بنابراین حتما باید در این کار تجربه کافی را بدست آورده و سپس با استفاده از تحلیل تکنیکال، خرید و فروش سهام را انجام داد. محدوده‌های فیبوناچی تنها به ما میگوید که با احتمال زیاد ممکن است روند عوض شود. توجه کنید به کلید واژه های “احتمال” و “ممکن” که روشن میسازد هیچ قطعیتی وجود ندارد.

تعیین سود و زیان در بورس با آموزش فیبوناچی

پس از یادگیری و آموزش فیبوناچی، حال باید یاد بگیرید تا با استفاده از آموزش Fibonacci،  میزان حد سود و زیان را تخمین بزنید. بسیاری از افراد مشغول در بورس و تحلیلگران معتقدند که خطوط فیبوناچی بیشتر برای تعیین حد سود استفاده می شود. اما باید گفت که برای حد ضرر نیز می توان از فیبوناچی استفاده کرد. البته برای تحلیل هر چه بهتر، بهتر است در کنار فیبوناچی از کندل استیک های ژاپنی استفاده کرد و این دو روش را با هم ادغام نمود.

نحوه رسم خطوط فیبوناچی

• همانگونه که گفته شد، فیبوناچی اصلاحی یکی از ساده ترین و معمولی ترین روش های استفاده شده در تحلیل فیبوناچی است که مورد استفاده قرار می گیرد. برای رسم این نمودار، باید نقاط را به هم متصل نمود تا نمودار فیبوناچی اصلاحی کامل شود. مثلا به طور مثال، زمانی که روند نمودار و قیمت ها صعودی است، می توان این نقاط را به هم متصل نمود.
• در فیبوناچی گسترشی، با نقاط بیش از 100 درصد هر موج، می توان هدف های قیمتی جلوتر را پیش بینی کرد. برای رسم این نمودار، باید از درصدهای بالای 100 استفاده کرد و نقاط را به هم متصل نمود تا بتوان از این اطلاعات برای تحلیل تکنیکال استفاده نمود.

چه زمانی باید از فیبوناچی در تحلیل تکنیکال استفاده شود؟

با توجه به اینکه علاوه بر فیبوناچی، مدل های دیگری نیز برای تحلیل در بورس وجود دارند، این سوال پیش می‌آید که کی و کجا باید از مدل فیبوناچی در تحلیل تکنیکال استفاده شود. زمانی که شما نیاز به نقطه مناسب برای ورود دارید، باید برای جلوگیری از هرگونه ضرر و زیان احتمالی از این روش استفاده کنید. زیرا برخی از معامله گران برای شناسایی یک نقطه مناسب و خوب برای سطح خرید یا فروش و تعیین میزان حد ضرر، با مشکلاتی مواجه هستند. در نتیجه در صورت عدم شناخت مناسب و عدم محاسبه دقیق قیمت، نه تنها معامله سودی نخواهد کرد بلکه احتمال ضرر و اشتباه نیز در این بین وجود دارد. این مسائل، از مهمترین دلایل استفاده از فیبوناچی در تحلیل تکنیکال بورس هستند که به کمک معامله گران بورس می آید. تعیین مناسب این نقاط و سطوح، علاوه بر اینکه برای هر معامله گری مفید هستند، بلکه کمک می کنند تا معامله گران روزانه در بازارهای مختلفی موفق شوند و بتوانند زودتر از افراد دیگر نقاط برگشتی را پیدا کنند. بنابراین شما همیشه میتوانید از فیبوناچی در تحلیل تکنیکال استفاده کنید اما همیشه نباید به آن عمل کنید! این ابزار فقط یک ابزار هشدار دهنده است که شما را زودتر از بقیه از احتمال تغییر روند آگاه کند.