اگر شما هم جز آن دسته از افرادی هستید که به تازگی وارد بازار سرمایه شده اید، سوالاتی از قبیل چگونه در بورس ضرر نکنیم و یا چگونه از ضررهای سنگین جلوگیری کنیم و بعد از ضررهای کوچک بتوانیم به راه خودمان ادامه دهیم، در ذهنتان ایجاد شده است. بورس هم مانند سایر مشاغل نیاز به آموزش، یادگیری، تجربه و تمرین دارد. قدم اول ورود به بازار سرمایه آموزش و مطالعه است. شما با معاملاتی که انجام می دهید، در واقع تجربیاتی را به دست می آورید. حتی اگر این تجربیات، شکست شما در معاملاتتان باشد، باید بدانید که اگر از شکستتان بتوانید درسی برای ادامه راهتان بگیرید، شما یک برنده خواهید بود. در ادامه به بررسی 17 نکته برای جلوگیری از ضرر در بورس می پردازیم.
1- روانشناسی فردی در بورس
شما برای موفقیت در بورس باید خودتان را به خوبی بشناسید. با خود تعارف نکنید و سعی کنید نقطه ضعف خود را بشناسید. بازار سرمایه همراه با ریسک است. در نتیجه شما در گام اول باید بدانید که تا چه حد ریسک پذیر هستید و در چه گروه از سرمایه گذاران قرار دارید. در واقع شما با توجه به این نکته می دانید که کدام سهم را با چه استراتژی خریداری کنید. بهتر است برای بررسی روند قیمتی، چگونگی سود دهی و مدت زمانی که از خرید یک سهم سود می گیرید، لیستی از سهام مورد نظر خود تهیه کنید تا بتوانید سهامی که مناسب شماست را بیابید. در این مسیر پیشنهاد ما به شما این است که از تجربیات افراد حرفه ای در این زمینه استفاده کنید. البته باید بدانید که استراتژی هر فرد با دیگری متفاوت است. پس سعی نکنید مانند دیگران رفتار کنید. شما باید استراتژی معاملاتی مخصوص به خود را که با روحیات شما سازگار تر است پیدا کنید. برای مثال اگر شما فردی عجول، نمیتوانید با استراتژی‌های بلندمدت در بورس به موفقیت برسید. بنابراین با انتخاب استراتژی معاملاتی مناسب با شخصیت خود، از ضرر در بورس جلوگیری میکنید و به موفقیت مستمر خواهید رسید.
2- داشتن نظم و برنامه برای جلوگیری از ضرر در بورس
در بازار سرمایه، فردی موفق است که برنامه داشته باشد و بتواند برنامه ریزی خود را بطور منظم اجرا کند. اگر شما یک برنامه از پیش تعیین شده داشته باشید، در معاملات خود کمتر دچار اشتباه شده و سود بیشتری بدست خواهید آورد. بسیاری از افراد سهامدار، چنین برنامه ریزی نداشته و فقط ساعات اولیه روز کاری را به خرید و فروش سهام خود اختصاص می دهند. چنین کاری میزان خطا و اشتباه شما را تا حد زیادی افزایش می دهد. پیشنهاد می شود قبل از شروع هفته جدید معاملاتی، لیستی از سهام مورد نظر و استراتژی خود برای این سهام تهیه کرده تا در هنگام معاملات دچار اضطرب نشوید تا بتوانید با دقت بیشتری خرید و فروش سهام خود را انجام دهید. داشتن نظم یکی از مهم ترین فاکتورهای یک معامله گر موفق است.
3- داشتن قاطعیت در تصمیم گیری
فردی سهامدار موفق است، که بتواند بر روی استراتژی خود بماند و مدام آن را تغییر ندهد. برای مثال، اگر شما سهامی را خریداری کرده اید که استراتژیتان برای آن سهم این است که یک سال آن را نگه دارید، نباید با مشورت کردن با افراد دیگر استراتژی خود را تغییر داده و آن سهام را بفروشید و سهامی بخرید که در مدت کوتاهی به شما سود بیشتری دهد. در واقع، شما باید در بازار معاملاتی بورس بتوانید صبر و تحمل خود را برای نتیجه ی مطلوبی که به دنبالش هستید بالا ببرید و روی تصمیمی که می گیرید قاطع باشید. در این صورت است که می‌توانید به سود مورد نظر برسید. قاطعیت در زمان هایی که حد ضرر شما فعال می شود نیز بسیار اهمیت دارد. بنابراین شما باید در معاملات خود با قاطعیت عمل کنید و از هر گونه شک و دودلی بپرهیزید. این مهم جز با پایبندی بر استراتژی معاملاتی امکان پذیر نیست.
4- مدیریت ریسک و سرمایه
مدیریت سرمایه مفهوم عجیبی نیست و همه ما با ضرب المثل “تخم ها را در یک سبد قرار ندهید” آشنا هستیم. مدیریت سرمایه به معنی پخش سرمایه است، یعنی شما تمامی سرمایه ی خود را در یک منبع سرمایه گذاری قرار ندهید. زیرا در این صورت زمانی که بازار بصورت نزولی عمل کند، شما دچار اضطراب می شوید و برای اینکه بیشتر از این ضرر ندهید، ممکن است دست به اقداماتی بزنید که فکر و تدبیری پشت آن نیست. در نتیجه بهتر است از چند منبع سرمایه گذاری استفاده کنید و در هر یک از آن ها بخشی از سرمایه خود را قرار دهید. همچنین همان سرمایه ای را که در بورس سرمایه گذاری کرده اید را باید به چندین گروه بورسی مختلف اختصاص دهید. برای این منظور مقاله سبد سهام یا پرتفوی بورسی چیست را مطالعه کنید. همچنین ببینید ریسک به ریوارد چیست.
5- استفاده از سرمایه مازاد در بورس
بهتر است همیشه پولی را وارد بورس کنید که به آن احتیاج ندارید. در واقع زمانی که شما نقدینگی را وارد بورس می کنید که از فروش داراییتان است، این استرس در شما وجود دارد که پولتان را از دست ندهید. در نتیجه زمانی که بازار دچار رکود می شود، ممکن است از شما رفتارهای نسنجیده ای سر بزند که منجر به ضرر بیشتر شما شود. توجه این نکته نیز اهمیت دارد که شما نباید تمامی دارایی خود را وارد بورس کنید تا اگر زمانی پول خود را از دست دادید، این تمامی پول و سرمایه شما نباشد و شما خسارت زیادی نبینید. این نکته بسیار مهم است و با رعایت آن شما هیچ گاه در معرض یک ورشکستگی سنگین قرار نخواهید گرفت.
6- داشتن قوانین شخصی برای جلوگیری از ضرر در بورس
شما بعد از اینکه مدتی به خرید و فروش سهام می پردازید، ممکن است به نکاتی برسید که قبلا به آن ها توجه نمی کردید. در واقع، شما باید تجربیاتی که از این راه به دست می آورید را بصورت قوانینی یادداشت نموده و در معاملات خود همواره به آن ها توجه داشته باشید. این قوانین می تواند لیستی از باید ها و نباید هایی باشد که توجه به آن ها در معاملات برای شما ضروری است. برای مثال، شما باید سهام متنوعی را خریداری کنید و نباید در خرید و فروش سهام طمع کرده و یا هیجانی عمل کنید.
7- از پول قرضی برای خرید سهام استفاده نکنید
برخی از سهامداران زمانی که روند بازار بصورت صعودی است، برای خرید سهام بیشتر از افراد دیگر پول قرض می گیرند. با این کار شما یک متغیر دیگر به کارتان اضافه خواهید کرد. در این صورت، شما هر روز علاوه بر پول خود، نگران پول قرض گرفته هم هستید و همین موضوع استرس شما را در کار افزایش می‌دهد و باز هم استرس مساوی است با رفتارهای هیجانی و به دور از منطق. همانطور که در موارد بالا هم گفته شد، استرس و اضطراب عواملی هستند که شما را وادار به رفتار های نسنجیده کرده و باعث می شوند تا شما معاملات همراه با هیجان و استرس انجام دهید. این امر یکی از عوامل ضرر شما در بورسخواهد بود.
8- بدون آموزش وارد بورس نشوید
همه افراد باتجربه میدانند نباید بدون آموزش و مطالعه به بازار سهام ورود کرد. اگر شما قبل از ورود به بازار سهام آموزش نبینید و برای آموزش هزینه نکنید، خود بازار این هزینه را از شما خواهد گرفت. هزینه شما برای آموزش، هزینه نیست بلکه یک نوع سرمایه گذاری است.
اگر شما تازه قصد دارید وارد بورس شوید و نمی‌دانید از کجا شروع کنید حتما مقاله آموزش بورس برای مبتدیان را ببینید.
9- به روز بودن و دنبال کردن اخبار مرتبط
هر روز اخبار زیادی در رابطه با شرکت ها، دنیای سیاست و اخبار جهانی به گوش می رسد. در بورس ایران اخبارهای سیاسی و اقتصادی نقش زیادی در سوگیری کوتاه مدت بورس دارد. اگر می‌خواهید سرمایه دار موفقی باشید، باید اطلاعات خود را از اخبار به روز کنید. بدین ترتیب شما همچون سهامداران موفق می توانید سود و زیان های احتمالی بازار را پیش بینی کرده و در معاملات خود از آن ها بهره ببرید. در غیر این صورت شما از تغییرات ناگهانی بازار دچار هیجان شده و ممکن است معاملات نامناسبی انجام دهید. هر روز قبل از معاملات نگاهی به قیمت های جهانی و اخبار داشته باشید. در این زمینه نکاتی درباره روانشناسی بازار بورس را ببینید.
10- واقع گرا باشید تا کمتر ضرر کنید
توجه به وعده‌های غیر واقعی با سود‌های کلان و غیر منطقی، باعث می شود که شما در رویا سیر کنید و از واقعیت بازار سرمایه دور شوید. در نتیجه ما به شما پیشنهاد می کنیم که در این مسیر واقع گرا باشید و با چشمی باز به معاملات خود بپردازید. در غیر این صورت شما وارد بازی خواهید شد که هیچگاه برنده ی این بازی شما نخواهید بود. این واقعیت است که بازار سرمایه، یک بازار همراه با ریسک بالا است، پس با دید باز و واقع گرایانه معاملات منطقی انجام دهید تا سود معقولی بدست آورید.
11- با روند نجنگید!
هیچگاه با روند بازار نجنگید و بر خلاف روند بازار معامله نکنید. اگر بازار نزولی است، صبور باشید و فقط نظاره گر باشید.
12- بیش از حد معامله نکنید، کمی تفریح کنید!
خرید و فروش در بورس هم مانند سایر شغل ها به استراحت و مرخصی نیاز دارد. این شغل فشار زیادی را به معامله گر وارد میکند که برای رهایی از این فشارها بد نیست گاهی کار را رها کنید و به مرخصی بروید. هنگامی که شما مداوم به معاملات در بازار سرمایه می پردازید، پس از مدتی احساس می کنید که از این کار خسته شده اید و نیاز به استراحت دارید. شما با فاصله گرفتن کوتاه مدت از بازار سرمایه نه تنها ضرر نمی کنید، بلکه می توانید با ذهن بازتر به بورس برگشته و معاملات بهتر همراه با سود بیشتر را انجام دهید! کمی تفریح کنید و به بورس فکر نکنید.
13- استراتژی معاملاتی خود را بهینه کنید
درباره داشتن استراتژی معاملاتی سخن‌های زیادی گفته شده و شما بدون داشتن یک استراتژی مدون و مناسب نمیتوانید در بورس به موفقیت مستمری برسید. اما شما باید دائما استراتژی خود را بهینه کنید تا میزان بازدهی آن بالاتر برود و احیانا نواقص آن رفع شود. این کار با کمی تجربه و آزمون و خطا امکان پذیر است.
14- به موقع خرید کنید
اینکه چه زمانی سهمی را خریداری کنیم بسیار اهمیت دارد. رونق بورس معمولا دوره ای است و شما باید با دوره های مختلف آن آشنا شوید. این سوالی است که بسیاری از سهامداران با آن مواجه هستند. شما با داشتن دانش تکنیکال و شناخت شرکت‌ها و سهامی آنها، می توانید سهام را در زمان و قیمت مناسب خریداری کنید. در این رابطه (دانش تکنیکال و خرید سهام به موقع) تیم سهم شناس پکیجی را برای شما عزیزان فراهم آورده که با کلیک بر روی لینک زیر می‌توانید به آن دسترسی داشته باشید.
پکیج آموزشی استراتژی‌های معاملاتی با بازدهی 90 درصد موفقیت در معاملات
15- خروج به موقع از سهم و سیو سود
شاید بتوان گفت خارج شدن به موقع از سهم، از ورود به آن مهمتر نباشد کم اهمیت تر نیست. بسیاری از افرادی که در بازار سرمایه معامله می کنند، نمی‌دانند که چه زمانی باید سهام خود را بفروشند و این نکته در معامله ی موفق بسیار مهم و کلیدی است.
در خروج به موقع از سهم، دانش مالی-رفتاری و خواندن صحیح تابلو‌ها از دانش تکنیکال مهمتر است. طمع و امید بیهوده، از عواملی هستند که از خروج به موقع ما از سهم جلوگیری می کند. این امر سبب می شود که شما به امید اینکه از ضرر به سود برسید و یا کمی از ضررهای خود را جبران کنید، همچنان سهام خود را نگه دارید. این موضوع باعث می شود که شما سهامی که به سود منجر می شوند را هم از دست دهید. در نتیجه ما به شما پیشنهاد می کنیم که در معاملات بورسی خود، هیجان، دلبستگی به سهم و طمع خود را کنار بگذارید تا بتوانید در نقطه ی مناسب سهام خود را به فروش برسانید. نقطه سیو سود باید در استراتژی معاملاتی شما مشخص شده باشد.
16- مشخص کردن افق زمانی برای جلوگیری از ضرر
با توجه به مبحث خودشناسی که پیش تر صحبت شد و میزان سرمایه ی خود، یک افق زمانی برای خود مشخص کنید. این بدان معناست که شما بدانید تا چه زمانی به پولی که وارد بورس می کنید، احتیاجی ندارید. برای مثال، اگر شما قصد خرید سهامی را دارید که می خواهید آن را برای مدت یکسال نگه دارید، شما باید افق زمانی طولانی را در نظر بگیرید.
17- برای اینکه در بورس ضرر نکنید فقط در بورس کار کنید!
یکی دیگر از عواملی که به شما کمک می کند تا سهامدار موفقی باشید، تمرکز داشتن و مهارت کافی برای معاملات بورسی است و این زمانی اتفاق می افتد که شما تمام حواستان را بر روی یک کار بگذارید. زمانی که شما در بازار های مختلف (سکه، ارز و …) سرمایه گذاری می کنید، تمرکز کافی در معاملاتتان را نخواهید داشت. در نتیجه توصیه می شود مهارت خود را در یک زمینه تقویت کنید تا نتایج مطلوبی بدست آورید.
این 17 نکته را برای جلوگیری از ضرر در بورس همیشه در ذهن داشته باشید و در خود نهادینه کنید. قرار نیست همه انها را یک شبه اجرا کنید. شما باید به مرور زمان به یک برنامه مدون برسید که در نهایت با گذشت زمان شما را تبدیل به یک تریدر موفق در بازار بورس میکند.
